پروتکل پرپچوال چیست و چگونه معاملات اهرمی را غیرمتمرکز می‌کند؟

پروتکل پریچوال (Perpetual Protocol) نوعی صرافی غیرمتمرکز (DEX) برای قرادادهای دائمی (Perpetual Futures) است. این پروتکل از سیستم بازارساز خودکار مجازی (vAMM) استفاده می‌کند و به کاربران این امکان را می‌دهد تا قرارداد‌های دائمی را با اهرم 10 برابری (10x Leverage) اجرا کنند.

این مساله یکی از مزایای اصلی این پروتکل است؛ چرا که در سایر صرافی‌های غیرمتمرکز، به دلیل استفاده از بازارساز خودکار (AMM)، امکان اجرای معاملات با اهرم یا لوریج (Leverage) وجود ندارد. در ادامه نوشته توضیح می‌دهیم که پروتکل پریچوال چیست، چه مزایا و معایبی دارد و چطور می‌توانیم از این صرافی استفاده کنیم؛ پس تا انتها همراه ما باشید.

از قرارداد آتی تا قرارداد دائمی؛ چرا «پرپ» متولد شد؟

پیش از اینکه پروتکل پرپچوال متولد شود، معاملات اهرمی در دنیای رمزارزها، معمولا با کمک قراردهای آتی (Futures) انجام می‌شد. این قراردادها شبیه به پیش‌بینی روی قیمت آینده دارایی هستند و یک سررسید مشخص دارند؛ اما با ورود قراردادهای دائمی (Perpetual Contracts) معادله کمی تغییر کرد.

 

---

🚀معامله بیش از ۱۲۰۰ ارز دیجیتال با امکان سود ۵ برابری حتی از روند نزولی بازار

✅ ورود به صرافی کبرین و شروع معامله

---

 

قرارداد دائمی در ظاهر شبیه به قرارداد آتی است، اما با این تفاوت که تاریخ انقضا ندارد. همین ویژگی به معامله‌گران اجازه می‌دهد بدون محدودیت زمانی، پوزیشن‌های لانگ یا شورت خود را باز نگه دارند.

پروتکل پرپچوال  با هدف فراهم کردن معاملات اهرمی با قرارداد دائمی در بستری غیرمتمرکز و خودکار، پا به میدان گذاشت، اما یک چالش بزرگ داشت؛ بازارسازهای خودکار مثل یونی‌سواپ یا سوشی‌سواپ، برای معاملات اهرمی طراحی نشده بودند؛ چرا که معاملات اهرمی نیاز به نقدینگی زیادی دارد که در AMMهای سنتی وجود ندارد.

برای حل این مشکل، پروتکل پرپچوال از بازارساز خودکار مجازی vAMM  (Virtual Automated MarketMaker) استفاده می‌کند. در این مدل، همچنان از فرمول مشهور k=x*y برای قیمت‌گذاری استفاده می‌شود، ولی خبری از استخر نقدینگی واقعی نیست. در عوض، تمام وثیقه‌های کاربران در یک قرارداد هوشمند جداگانه، به نام Vault نگهداری می‌شود؛ همچنین به جای تامین نقدینگی توسط دیگر کاربران، تریدرها در ازای معاملاتشان، توکن‌های مجازی (vToken) دریافت می‌کنند و قیمت آن‌ها به صورت الگوریتمی تغییر می‌کند.

 داستان تولد Strike Protocol و ری‌برند به Perpetual

این پروتکل در ابتدا با نام Strike Protocol توسط دو کارآفرین تایوانی در سال 2019 راه‌اندازی شد؛ اما در اوایل 2020، تیم تصمیم گرفت نام پروژه را به Perpetual Protocol تغییر دهد تا تمرکز کاملی روی قراردادهای دائمی داشته باشد.

نسخه اولیه قرار بود روی شبکه اصلی اتریوم راه‌اندازی شود، اما افزایش شدید کارمزدهای شبکه در پایی 2020، برنامه‌ها را تغییر داد. برای کاهش کارمزدها، تیم توسعه به سراغ شبکه xDai (بعدا به Gnosis Chain تغییر کرد) رفت تا با سرعت بالا و کارمزد پایین، تجربه کاربری بهتری ارائه دهد.

از آن زمان تاکنون، این پروتکل با ارائه به‌روزرسانی متعدد و عبور از چالش‌های مختلف، جای خود را در دنیای دیفای و مشتقات غیرمتمرکز تثبیت کرد.

معماری فنی Perpetual Protocol

در این قسمت از مقاله پروتکل پرپچوال چیست، باید بدانید که مهمترین بخش فنی این پروژه، بازارساز خودکار مجازی یا vAMM است. همانطور که در مستندات رسمی پروتکل پرپجوال آمده است، vAMM از فرمول ثابتی که در AMM وجود داشت،  (k=x*y) استفاده می‌کند، با این تفاوت که استخر نقدینگی (Liquidity) واقعی وجود ندارد.

در این پروتکل:

• زمانی که کاربر معامله‌ای را باز می‌کند، پروتکل به جای استفاده از دارایی‌های واقعی، معادل آن، توکن مجازی (vToken) تولید یا اصطلاحا ضرب می‌کند.
• این توکن‌ها مجازی هستند و برای شبیه‌سازی معاملات و تعیین قیمت استفاده می‌شوند؛ نه به‌عنوان دارایی واقعی قابل انتقال.
• وثایق واقعی کاربران (USDC) در یک قرارداد هوشمند مرکزی به نام Vault نگهداری می‌شود و vAMM فقط برای محاسبه قیمت به کار می‌رود، نه برای تامین نقدینگی واقعی. Vault نقش خزانه را دارد و تضمین می‌کند که برای تسویه حساب همه پوزیشن‌های باز، همیشه پشتوانه نقدی وجود دارد.
• این سبک از طراحی باعث می‌شود تا پروتکل پرپچوال Fully Collateralized یا «کامل پوشش داده شده» باشد و هر معامله‌گر مطمئن شود که در صورت سود، USDC لازم برای دریافت وجود دارد.

یکی از دستاوردهای مهم این مدل این است که دیگر نیازی به تامین‌کنندگان نقدینگی (شخص ثالث) وجود ندارد؛ به همین دلیل، پروتکل از مشکلاتی مثل ضرر ناپایدار (Impermanent Loss) در امان می‌ماند. از طرفی، چون نقدینگی واقعی وارد فرمول قیمت‌گذاری نمی‌شود، کاربران محدود به عمق استخر نقدینگی نیستند و هر میزان پوزیشنی که بخواهند را می‌توانند باز کنند.

نحوه هماهنگی قیمت با بازار واقعی در پروتکل پروپچوال

برای هماهنگی قیمت vAMM با قیمت بازار نقدی، دو مکانیزیم حیاتی وجود دارد که عبارتند از:

• اوراکل Chainlink: چین‌لینک به صورت ساعتی، قیمت‌های بازار نقدی دارایی‌های پایه مثل BTC/USD و ETH/USD را دریافت می‌کند. این اطلاعات کمک می‌کند تا قیمت‌های پروتکل با قیمت‌های واقعی بازار، تفاوت زیادی نداشته باشند.
• Finding Rate: فاندینگ ریت تفاوت بین قیمت vAMM و قیمت واقعی بازار را جبران می‌کند. اگر تعادل بین تعداد پوزیشن‌های لانگ و شورت به هم بخورد، پروتکل با اعمال کارمزد فاندینگ، باعث می‌شود یکی از طرفین به طرف مقابل پول پرداخت کند تا انگیزه‌ای برای باز کردن پوزیشن معکوس ایجاد شود و قیمت به تعادل برسد.

هدف نسخه اول پروتکل که بر روی شبکه xDai اجرا شد، کاهش هزینه تراکنش‌ها و افزایش سرعت پردازش (TPS) بود؛ اما با پیشرفت پروتکل و نیاز به مقیاس‌پذیری بیشتر، نسخه دوم که با نام Curie شناخته می‌شود، بر بستر لایه دوم (Layer-2) Optimism در شبکه اتریوم توسعه یافت. در این نسخه، پرپچوال پروتکل، ترکیبی از vAMM و یونی‌سواپ V3 را معرفی کرد که به آن dAMM گفته می‌شود. این مدل امکان استفاده از نقدینگی متمرکز و تقسیم بهتر ریسک، بین تامین‌کنندگان نقدینگی را فراهم می‌کند.

صندوق بیمه و مکانیزم ضرب توکن در بحران

یکی دیگر از اجزای مهم در معماری پرپچوال، صندوق بیمه (Insurance Fund) است. این صندق با بخشی از کارمزد معاملات تغذیه می‌شود و در صورتی که وثیقه‌های موجود در Vault برای پوشش پوزیشن‌های باز کافی نباشد یا در شرایط بحرانی، صندوق وارد عمل می‌شود. در نهایت، حتی اگر صندوق بیمه نیز کفایت نکند، پروتکل از قابلیت ضرب توکن PERP Token جدید استفاده می‌کند تا این کسری را جبران کند؛ هرچند این ویژگی در نسخه‌های اولیه فعال نشد، اما به‌عنوان لایه‌ای محافظتی در نظر گرفته شده است.

نقش توکن PERP در این معماری چند بعدی است. از یک طرف، این توکن در مدل حاکمیتی پروتکل به کار می‌رود و دارندگان می‌توانند در رای‌گیرها و تصمیم‌گیری‌های مهم شرکت کنند. از طرف دیگر، دارندگان PERP می‌توانند توکن‌های خود را در استخر استیک (PERP Staking) کنند و در ازای آن، درصدی از کارمزدهای دریافتی را به‌عنوان پاداش به دست آورند.

راهنمای سریع استفاده از صرافی پرپچوال

حال که متوجه شدید پروتکل پرپچوال چیست، برای شروع کار در این صرافی غیرمتمرکز، کافی است کارهای زیر را قدم‌به‌قدم انجام دهید.

1. اتصال کیف‌پول (Metamask/WalletConnect) و واریز USDC

برای ورود به صرافی غیرمتمرکز پریپچوال، ابتدا باید به ادرس app.perp.com بروید. بعد از ورود به سایت، اولین چیزی که از شما خواسته می‌شود، متصل کردن کیف پول است؛ در حال حاضر این پلتفرم از کیف پول‌های Metamask و Coinbase Wallet پشتیبانی می‌کند.

دقت داشته باشید که برای واریز وجه به Perpetual Protocol باید مقداری ETH و USDC روی شبکه Optimism داشته باشید. بعد از اتصال کیف پول، دارایی‌هایی که دارید نمایش داده می‌شود و با کلیک بر روی دکمه Deposit می‌توانید آن‌ها را به نسخه دوم Perp واریز کنید.

نکته مهم: اگر برای اولین بار واریز انجام می‌دهید، باید به قرارداد هوشمند Clearinghouse اجازه دهید که به USDC شما دسترسی داشته باشد. این مجوز به قرارداد امکان می‌دهد توکن‌های شما را به vToken تبدیل کند تا بتوانید معامله کنید.

به این نکته توجه کنید که:

• ستون Wallet نشان می‌دهد چقدر دارایی در کیف پول خود دارید.
• ستون Amount نشان می‌دهد که چقدر وثیقه در پروتکل Perp دارید که می‌توانید برای معامله یا تامین نقدینگی استفاده کنید.

2. باز کردن پوزیشن لانگ یا شورت با لوریج تا ۱۰×

برای بازکردن پوزیشن لانگ یا شورت، ابتدا باید به تب Trade بروید و دارایی مورد نظر مثل BTC، ETH یا OP را انتخاب کنید. با این کار، نمودار مربوط به دارایی را مشاهده می‌کنید و می‌توانید برای باز کردن معاملات شورت یا لانگ آماده شوید.

در قدم بعدی، باید نقطه مناسب برای اجرای پوزیشن را با تحلیل مشخص کنید. دقت داشته باشید که هرگز نباید بدون تحلیل وارد بازار شوید. در Perp V2 یک نوار لغزنده به نام Buying Power وجود دارد که به شما نشان می‌دهد که چه مقدار از قدرت خرید خود را برای معامله اختصاص دهید. برای مثال، اگر 1000 USDC در کیف پول خود داشته باشید و لوریج 5 را انتخاب کنید، قدرت خریدتان می‌شود، 5000 USDC؛ بعد از آن با نوار Buying Power مشخص می‌کنید که چه مقدار از این 5000 را وارد معامله کنید.

نکته مهم: در Perp v2، اهرم به صورت غیرمستقیم از طریق میزان وثیقه و پوزیشن باز شده محاسبه می‌شود. برای مثال، اگر وثیقه شما 1000 USDC باشد و بخواهید پوزیشن 5000 USDC باز کنید، مقدار اهرم برابر با 5x خواهد شد.

3. بستن پوزیشن، برداشت سود و کارمزدها

بعد از اینکه پوزیشن را در متامسک تایید کردید، موقعیت باز شده در بخش زیر نمودار نمایش داده می‌شود که شامل موارد زیر است.

• سود و زیان (Profit and Loss)
• قیمت ورود (Entry Price)
• قیمت لیکویید شدن (Liquidation Price)
• نسبت مارجین حساب (Account Margin Ratio)
• لوریج حساب (Account Leverage)

بعد از باز کردن پوزیشن و رسیدن به هدف مورد نظر، اگر قصد بست پوزیشن را داشتید، کافی است بر روی دکمه Close Position بزنید و تراکنش را در کیف پول متامسک تایید کنید.

بعد از بستن موقعیت، اگر خواستید وثیقه USDC را به دوباره به کیف پول متامسک برگردانید، باید به صفحه Overview بروید (صفحه اولی که کیف پول را متصل کردید) و بر روی گزینه Withdraw کلیک کنید.

4. مشارکت در Market Making یا ایجاد مارکت جدید

در پروتکل پرپچوال علاوه بر ترید، می‌توانید نقش Market Maker (بازارساز) را هم بازی کنید؛ یعنی به جای معامله مستقیم، نقدینگی را وارد بازار کنید و در ازای آن، از کارمزد معاملات دیگران سود ببرید. برای این کار:

• وارد سایت perp.com شوید و کیف پول خود را متصل کنید.
• در ستون سمت چپ بر روی تب Pools بروید و دارایی مورد نظر را انتخاب کنید.
• در این بخش می‌توانید در استخرهای نقدینگی سرمایه‌گذاری کنید و در هر معامله، سود به دست آورید.

از آنجایی که پرپچوال در نسخه دوم، به کمک Uniswap v3 و Vaultها نقدینگی را مدیریت می‌کند، شما با واریز سرمایه به استخرهای نقدینگی، وارد فرایند Market Making می‌شوید.

آشنایی با توکن PERP و نقش آن در پلتفرم پرپچوال

توکن بومی پروتکل پرپچوال، PERP است که سه نقش اصلی را در شبکه دارد:

• سوخت شبکه (پرداخت کارمزد و وثیقه) و ابزار حاکمیت (Governance)
• استیکینگ
• جبران کسری صندوق بیمه

این سه نقش، پایه‌های اقتصادی و امنیتی پرپچوال را تشکیل می‌دهند و دارندگان این توکن می‌توانند هم در تامین امنیت شبکه سهیم باشند و هم از منافع مالی پروتکل بهره‌مند شوند.

1 .نقش PERP به عنوان سوخت شبکه و ابزار حاکمیت

سقف عرضه توکن PERP معادل 150 میلیون واحد است که به صورت محدود و غیرقابل افزایش، تعیین شده است. از این مقدار، تاکنون  نزدیک به 66 میلیون PERP در بازار در گردش است که حدود 44 درصد از کل عرضه نهایی محسوب می‌شود.

این محدودیت عرضه به پروتکل کمک می‌کند تا از تورم بیش از حد جلوگیری و ارزش توکن را در بلندمدت حفظ کند. توزیع اولیه PERP بر اساس برنامه زمانبندی‌شده‌ای انجام شد که شامل پاداش‌های تیم توسعه‌دهنده، مشوق‌های استیکینگ، تامین نقدینگی و فروش عمومی بود. این ساختار عرضه تضمین می‌کند که توکن به صورت تدریجی و منظم وارد بازار شود و از تمرکز بیش از حد آن در دست عده‌ای خاص جلوگیری شود.

با رشد پرپچوال و توسعه سازمان غیرمتمرکز (Perpetual DAO)، دارندگان PERP در آینده می‌توانند:

• در تصمیم‌گیری‌های مهم پروتکل (مثل افزودن مارکت‌های جدید، تغییر در پارامترهای اقتصادی یا آپدیت‌های فنی) مشارکت کنند.
• به پیشنهادها و تغییرات مهم در مسیر توسعه پروتکل رای دهند.

2. استیکینگ و سهم 50 درصد کارمزدها + پاداش PERP

یکی از جذاب‌ترین کاربردهای این توکن، امکان استیکینگ است. دارندگان PERP می‌توانند توکن‌های خود را در قرارداد هوشمند استیکینگ کنند و در ازای آن، 50 درصد از کارمزدهای حاصل از معاملات را به دست آورند. پاداش‌ها معمولا به دو صورت ارائه می‌شوند:

• PERP نقد (Liquid PERP): توکن‌هایی که بلافاصله قابل برداشت هستند.
• PERP واگذارشده (Vested PERP): این بخش از پاداش‌ها، برای مدتی قفل می‌ماند و پس از گذشت یک بازه زمانی آزاد می‌شود.

پاداش‌ها، انگیزه‌ای قوی برای استیکینگ ایجاد می‌کنند، چون استیکرها همزمان با رشد تعداد معاملات در پروتکل، سهم بیشتری از کارمزدها را دریافت می‌کنند. علاوه بر سود اقتصادی، استیکینگ به تامین امنیت اقتصادی شبکه کمک می‌کند؛ چرا که هرچقدر حجم استیک بیشتر باشد، پایداری پروتکل نیز بیشتر خواهد شد.

3. نقش PERP در جبران کسری صندوق بیمه

پروتکل پرپچوال برای محافظت از کاربران در برابر بحران‌هایی مثل لیکویید یا نوسانات شدید، یک صندوق بیمه دارد که از بخشی از کارمزدهای معاملات (Fees) تامین می‌شود. این صندوق در مواقعی که وثیقه‌های کاربران برای بازپرداخت کافی نباشد، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اما در شرایطی که حتی صندوق بیمه هم نتواند کسری را پوشش دهد، یک مکانیسم دفاعی فعال می‌شود. در این زمان، پروتکل می‌توند تعداد جدیدی از توکن PERP را ضرب (Mint) و آن را در بازار بفروشد و سرمایه لازم برای جبران کسری را به دست آورد. این قابلیت به عنوان یک پشتیبان نهایی (Last Resort) در نظر گرفته شده است.

البته، این فرایند به افزایش عرضه PERP و در نتیجه افزایش تورم توکن منجر می‌شود که ممکن است ارزش هر واحد را تحت تاثیر قرار دهد؛ به همین دلیل، استفاده از این مکانیسم فقط در مواقع ضروری و بحران‌های جدی انجام می‌شود.

مزایا و معایب پروتکل پرپچوال

تا این بخش از مقاله پروتکل پرپچوال چیست، با تعریف و نحوه کار این پروتکل آشنا شدیم. در این قسمت قصد داریم مزایا و معایب آن را بررسی کنیم تا با اطلاعات بیشتری تصمیم نهایی خود را بگیرید.

مزایای پروتکل پرپچوال

• کنترل کامل دارایی‌ها: پرپچوال یک پروتکل غیرامانی (Non-custodial) است؛ یعنی دارایی کاربران در کیف پول شخصی‌شان باقی می‌ماند و نیازی به واریز مستقیم به صرافی نیست. این ویژگی ریسک هک یا سواستفاده از دارایی را کاهش می‌دهد.
• کارمزد پایین: این پروتکل روی لایه دوم اتریوم، یعنی Optimism ساخته شده است که به دلیل سرعت بالا و کارمزد کم، جزو گزینه‌های اقتصادی برای تریدرها محسوب می‌شود.
• عدم نیاز به استخر نقدینگی واقعی: نبود استخر نقدینگی واقعی باعث می‌شود احتمال بروز مشکلاتی مانند تامین نقدینگی ناکافی یا Impermanent Loss کاهش پیدا کند.
• اهرم‌های متنوع: این پروتکل استفاده از اهرم را در معاملات فراهم می‌کند تا کاربران بتوانند با سرمایه‌ای کم، سود بیشتری به دست آورند.
• شفافیت و امنیت بالا: به دلیل ماهیت غیرمتمرکز، همه تراکنش‌ها و داده‌های معاملاتی روی بلاک‌چین ثبت می‌شود که شفافیت و امنیت بالایی دارد.

معایب پروتکل پرپچوال

• سرعت پایین در نوسانات شدید: زمانی که بازار با نوسانات زیادی مواجه می‌شود، vAMM نمی‌تواند به سرعت پاسخ دهد؛ چرا که به‌روزرسانی قیمت‌ها کمی زمان می‌برد.
• ریسک ضرب توکن و تورم PERP: برای جبران کسری صندوق بیمه، پروتکل می‌تواند PERP جدید ضرب کند که این موضوع باعث افزایش عرضه و کاهش ارزش نسبی توکن می‌شود.
• محدودیت اهرم: حداکثر اهرم در پرپچوال 10 برابر است که در مقایسه با برخی رقبای متمرکز یا نیمه‌متمرکز که لوریج‌های بالاتری مثل 20x یا 50x می‌دهند، کمتر است.
• مناسب نبودن برای کاربران حرفه‌ای: برخی کاربران حرفه‌ای ممکن است ابزارهای معاملاتی پرپچوال را ساده یا محدود بدانند؛ چرا که پیچیدگی و تنوع ابزارهای مشتقه در این پروتکل، نسبت به پلتفرم‌های پیشرفته، کمتر است.

 مقایسه پروتکل پرپچوال با dYdX، GMX و Gains

در مقایسه با پروتکل‌های دیگر، Perpetual Protocol یکی از ساده‌ترین و غیرمتمرکزترین گزینه‌ها برای معاملات اهرمی است. با این حال، هر یک از رقبا، ویژگی‌های خاص خودشان را دارند.

• dYdX از مدل دفتر سفارش (Order Book) استفاده می‌کند که مشابه صرافی‌های متمرکز است. این مساله باعث می‌شود معاملات با عمق و سرعت بالایی انجام شوند و امکان استفاده از اهرم تا 20 برابر وجود داشته باشد؛ اما نکته اینجاست که dYdX به کاربران خود پاداشی نمی‌دهد.
• GMX بر روی شبکه Arbitrum ساخته شده است و از مدل AMM با صندوق نقدینگی GLP استفاده می‌کند. کاربران می‌توانند با سرمایه‌گذاری در GLP، بخشی از کارمزدهای معاملات را به‌عنوان درآمد دریافت کنند.
• Gains Network هم بر روی Polygon و هم Arbitrum فعال است و مشابه پرپچوال، قابلیت اجرای قراردادهای دائمی را فراهم کرده است؛ اما در برخی موارد، تنوع بیشتری از دارایی‌های قابل معامله را دارد و امکانات خاصی ارائه می‌کند.

در جدول زیر می‌توانید تفاوت این پروتکل‌ها را با یکدیگر ببینید.

ویژگی	Perpetual Protocol	dYdX	GMX	Gains Network
مدل نقدینگی	vAMM	Order Book	AMM و صندوق GLP	vAMM-like
حداکثر اهرم	10x	20x	حدود 30x	بیش از 100x
شبکه‌های پشتیبان	Arbitrum و Optimism	StarkNet	Arbitrum و Avalanche	Polygon و Arbitrum
کارمزد گس	بسیار پایین (لایه دوم)	بستگی به شبکه StrkNet	پایین	پایین

نقشه راه و نسخه‌های بعدی Perpetual Protocol

پروتکل پرپچوال از زمان عرضه نسخه اولیه تاکنون، چندین مرحله به‌روزرسانی را پشت سر گذاشته است و همچنان برنامه‌های متنوعی برای آینده دارد. نسخه دوم این پروتکل با نام Curie در نوامبر 2021 معرفی شد (رویداد راه‌اندازی v2 on Arbitrum:) که چندین قابلیت پیشرفته را معرفی کرده است. در این نسخه، پرپچوال از Uniswap V3 برای مدیریت متمرکز نقدینگی استفاده می‌کند؛ این تغییر باعث شد بازارسازها بتوانند پوزیشن‌های نقدینگی با اهرم چند برابری را باز کنند و کاربران نیز امکان استفاده از وثیقه‌های متنوع و سیستم کراس-مارجین (Cross-Margin) بهره‌مند شوند.

همچنین نسخه دوم بر بستر لایه دوم اتریوم (ابتدا Optimism و سپس Arbitrum) اجرا شد که نتیجه آن کاهش چشمگیر هزینه‌ها و بهبود سرعت تراکنش‌ها بود. از دیگر ویژگی‌های مهم نسخه دوم، می‌توان به امکان ایجاد بازارهای جدید، بدون نیاز به مجوز (Permissionless) اشاره کرد که از طریق قیمت‌گذاری TWAP یونی‌سوآپ یا اوراکل‌های Chainlink انجام می‌شود. این قابلیت، دروازه‌ای برای توسعه بازارها به جایی فراتر از کریپتو، مثل فارکس، کالاها و سهام توکنیزه باز کرد.

مهاجرت به Rollup سریع‌تر، راه‌اندازی صندوق‌های ریسک، بازارهای بیشتر

در نقشه راه پروتکل پرپچوال، یکی از اهداف کلیدی، مهاجرت به Rollupهای سریع‌تر و مقیاس‌پذیرتر است. تیم توسعه به دنبال آن است که پروتکل را در زنجیره‌های جدیدی مانند Base، سولانا، Sui و سایر شبکه‌های مقیاس‌پذیر مستقر کند تا دامنه کاربران و دارایی‌های قابل معامله، گسترش پیدا کند؛ همچنین تیم پرپچوال در حال بررسی راه‌اندازی صندوق‌های ریسک (Risk Funds) است. این صندوق‌ها با هدف بهینه‌سازی دارایی‌های موجود در صندوق بیمه طراحی می‌شوند تا علاوه بر نقش حفاظتی در برابر لیکوئید شدن، از طریق استراتژی‌های سرمایه‌گذاری کم‌ریسک نیز بازدهی داشته باشند.

تمرکز بر مشتقات فراتر از کریپتو (فارکس، کالا، سهام توکنیزه)

یکی از استراتژی‌های بلندمدت این پروتکل، ورود جدی به بازار مشتقات است. در این مسیر، پروتکل در تلاش است تا معاملات فارکس، کالاهایی مثل طلا و نفت و همچنین سهام شرکت‌های بزرگ را در قالب توکن‌های قابل معامله امکان‌پذیر کند. این اقدام می‌تواند پرپچوال را به یک صرافی جهانی برای مشتقات تبدیل کند.

در همین راستا، نسخه آزمایشی جدیدی با نام Nekodex یا PERP V3 در حال توسعه است که مبتنی بر Account Abstraction خواهد بود. این نسخه قصد دارد تجربه کاربری ساده و بومی موبایل ارائه دهد، به طوری که کاربران حتی بدون نیاز به کیف پول‌های سنتی، وارد بازار شوند و معامله کنند.

جمع‌بندی

پروتکل پرپچوال به‌عنوان یک  Decentralised Derivatives Exchange بستری برای معاملات غیرمتمرکز اهرمی است که با استفاده از بازارساز مجازی و معماری لایه دو، ترکیبی از دسترسی جهانی و کارمزد پایین را ارائه می‌دهد. در مقابل، ریسک‌هایی مثل تاخیر در واکنش به تغییرات سریع بازار و ریسک تورم توکن را دارد.

این صرافی برای افرادی مناسب است که به دنبال یک صرافی غیرمتمرکز برای معاملات قراردادهای دائمی با اهرم هستند و در عین حال نمی‌خواهند کنترل دارایی‌هایشان را از دست بدهند؛ البته اگر به دنبال اهرم‌های بالاتر از 10x یا ابزارهای معاملاتی پیچیده هستید، ممکن است پرپچوال برای شما محدود باشد.

در حالت کلی، پرپچوال برای کاربران حرفه‌ای که به دنبال سادگی، شفافیت و کنترل کامل روی دارایی هستند، گزینه‌ مناسبی است.

پرسش‌های متداول کاربران تازه‌وارد

1. حداقل مارجین در پروتکل پرپچوال چقدر است؟

نسبت مارجین نگهداری برای هر پوزیشن، به طور رسمی حدود 6.25 درصد است؛ یعنی اگر ارزش پوزیشن به 6.25 درصد وثیقه کاهش یابد، بخش کوچکی از آن به صورت جزئی لیکوئید می‌شود. بنابراین برای معامله با اهرم 10 باید حداقل 10 درصد ارزش پوزیشن به‌عنوان وثیقه USDC داشته باشید.

2. تفاوت vAMM و AMM عادی در چیست؟

هر دو این بازارسازها از فرمول k=x*y استفاده می‌کنند؛ اما تفاوت اساسی در این این است که در vAMM نقدینگی واقعی در استخر وجود ندارد. در AMM عادی، دو دارایی در استخر نقدینگی قرار می‌گیرند و مبادله با آن‌ها انجام می‌شود؛ ولی در vAMM، معامله‌گران به جای تبدیل مستقیم دارایی، با پرداخت وثیقه USDC، معادل مجازی از دارایی را دریافت می‌کنند و معامله انجام می‌شود. به همین دلیل، vAMM بر خلاف AMM عادی، نیازی به تامین‌کننده نقدینگی ندارد.

3. امنیت قراردادها در پروتکل پرپچوال چطور تامین می‌شود؟

قراردادهای هوشمند پرپچوال، متن باز (Open Source) هستند و توسط تیم‌های امنیتی شناخته‌شده‌ای ممیزی شده‌اند. برای مثال، شرکت‌های معتبر ConsenSys Diligence و PeckShield در گذشته، گزارش‌های ممیزی امنیتی روی کد این پروتکل تهیه کردند. همچنین، شبکه‌های پشتیبان مانند Nexus Mutual و Unslashed امکان خرید بیمه دیفای را برای کاربران فراهم کرده‌اند. از آنجایی که تمام تراکنش‌ها و وضعیت پوزیشن‌ها روی زنجیره ثبت می‌شوند، امکان بررسی و حسابرسی مستقل تراکنش‌ها نیز وجود دارد.

4. لیکوئیدیشن چگونه محاسبه می‌شود؟

در پرپچوال، یک معیار کلیدی به نام «نسبت مارجین» وجود دارد؛ اگر نسبت مارجین نگهداری برای هر پوزیشن به 6.25 درصد برسد، پروتکل بخشی از موقعیت را به صورت جزئی لیکوئید می‌کند. برای مثال، اگر با سرمایه 100 USDC معامله‌ای با اهرم 10 باز کنید، با کاهش ارزش پوزیشن تا 937.5 USDC (معادل 6.25 درصد)، پوزیشن به صورت جزئی لیکوئید می‌شود. در این فرایند، تنها 25 درصد از پوزیشن بسته می‌شود و بقیه باقی می‌ماند. اما چنانچه قیمت بسیار سریع حرکت کند و نسبت مارجین به 2.5 درصد برسد، همه پوزیشن بسته خواهد شد.

5. چگونه سود استیکینگ را برداشت کنیم؟

زمانی که توکن‌های PERP را در استخر استیکینگ سپرده‌گذاری می‌کند، به مرور زمان، بخشی از کارمزد تراکنش‌ها به‌عنوان پاداش به شما داده می‌شود. برای برداشت سود، کافی است به صفحه مربوط به استیکینگ بروید و گزینه Claim را بزنید تا PERPها به کیف پول شما منتقل شوند.