لوریج (Leverage) یا اهرم در ارز دیجیتال، یک ابزار معاملاتی در بازارهای مالی (مثل ارز دیجیتال) است که به افراد کمک می‌کند میزان بازدهی در سرمایه‌گذاری را افزایش دهند. به این صورت که معامله‌گر با قرض گرفتن پول از صرافی، پوزیشن‌های بزرگتری را باز می‌کند تا بتواند سود چندبرابری به دست آورد. با توجه به نوع صرافی، میزان اهرم می‌تواند 2 تا 10 برابر یا حتی 100 الی 200 برابر موجودی حساب شما باشد؛ اما باید بدانید که اگر بازار بر خلاف پیش‌بینی شما حرکت کند، زیان شما نیز چند برابر خواهد شد.
در این نوشته از صرافی کبرین قصد داریم مفهوم لوریج در ارز دیجیتال و نحوه عملکرد آن را توضیح دهیم تا اطلاعات بیشتری در این زمینه داشته باشید. قبل از مطالعه ادامه مقاله لازم است که برخی مفاهیم پایه و اساسی همچون ارز دیجیتال چیست را بررسی کنید و سپس با پشت سر گذاشتن آموزش ارز دیجیتال به تدریج به سمت معاملات اهرمی بروید.
لوریج در ارز دیجیتال چیست و چه کاربردی دارد؟
در بازار معاملات ارزهای دیجیتال، ابزارهای مختلفی وجود دارد که معامله‌گران می‌توانند با کمک آن‌ها، سود خود را افزایش دهند. یکی از این ابزارها، اهرم یا لوریج است که به افراد این امکان را می‌دهد تا با سرمایه پایین، موقعیت‌های معاملاتی بزرگتری را ایجاد کنند و سود بیشتری به دست آورند. به زبان ساده، لوریج در ارز دیجیتال مانند یک تقویت‌کننده است که به شما امکان می‌دهد قدرت خرید خود را افزایش دهید.
فرض کنید قصد خرید خانه‌ای به ارزش 3 میلیارد تومان را دارید، اما سرمایه شما فقط 300 میلیون تومان است. شما با مراجعه به بانک، 2.7 میلیارد تومان وام می‌گیرید تا بتوانید خانه را بخرید. در واقع، شما با سرمایه 300 میلیون توانستید وارد معامله‌ای با ارزش 10 برابر سرمایه‌تان شوید. حالا اگر قیمت خانه 10 درصد افزایش پیدا کند، شما 300 میلیون سود می‌کنید؛ این یعنی 100 درصد سرمایه اولیه‌تان. در نقطه مقابل، اگر قیمت خانه 10 درصد کاهش پیدا کند، شما همه سرمایه‌تان را از دست می‌دهید.
اهرم در بازار کریپتو نیز به همین شکل است؛ یعنی اگر 100 دلار داشته باشید و از اهرم ضریب 10 استفاده کنید، سرمایه شما 1000 دلار می‌شود. در این حالت، 10 درصد سود، معادل با 100 درصد سرمایه اولیه‌تان است. این پول توسط صرافی به شما قرض داده می‌شود و بعد از انجام معامله، باید آن را برگردانید.
نکته مهم: مقدار Leverage در صرافی‌های مختلف به شکل 1:3 (1 به 3 یا همان اهرم با ضریب 3) یا 3x، 5x و 10x نشان داده می‌شود.
تفاوت لوریج در ارز دیجیتال با معاملات معمولی (اسپات)
در معاملات اسپات (Spot)، شما دارایی‌های دیجیتال را به صورت واقعی خریداری می‌کنید. برای مثال، اگر 100 دلار بیت‌کوین بخرید، آن مقدار بیت‌کوین به کیف پول شما منتقل می‌شود و مالک واقعی آن خواهید شد. در این حالت، زمانی به سود می‌رسید که قیمت بیت‌کوین افزایش پیدا کند؛ اگر هم قیمت پایین بیاید، شما ضرر خواهید کرد. دقت داشته باشید، تا زمانی که شما دارایی خود را نفروشید، در واقع، نه سود کردید و نه ضرر.
اما در معاملات لوریج‌دار، شما می‌توانید با قرض گرفتن سرمایه از صرافی، پوزیشن‌های بزرگتر از سرمایه خودتان باز کنید. در این حالت، شما به جای خرید دارایی واقعی، از تغییرات قیمت (چه صعودی و چه نزولی)، سود به دست می‌آورید. در معاملات اسپات، ریسک از دست دادن سرمایه کمتر است؛ ولی در معاملات اهرم‌دار، ممکن است لیکویید شوید و کل سرمایه از بین برود.
در جدول زیر می‌توانید تفاوت این دو نوع معامله در بازار کریپتو را به‌طور کامل مشاهده کنید.
|
ویژگی |
معاملات اسپات |
معاملات لوریج‌دار |
|
نوع دارایی |
خرید واقعی ارز دیجیتال |
قرارداد مشتقه (شامل فیوچرز، آپشن و پرپچوال) |
|
مقدار سرمایه مورد نیاز |
کل مبلغ معامله |
بخشی از مبلغ معامله |
|
میزان سود |
وابسته به میزان رشد دارایی |
نسبت به ضریب اهرم، چند برابر می‌شود. |
|
میزان ضرر |
محدود به افت قیمت دارایی |
ممکن است همه سرمایه از بین برود. |
|
ریست لیکویید شدن |
ندارد |
دارد |
|
امکان معامله در بازار نزولی |
ندارد |
دارد (معاملات شورت) |
اهرم در ارز دیجیتال چطور کار می‌کند؟
در معاملات مارجین و فیوچرز، زمانی که از اهرم استفاده کنید، صرافی مبلغی را به‌عنوان قرض در اختیار شما قرار می‌دهد. هنگام استفاده از لوریج در ارز دیجیتال، شما با سرمایه فعلی‌تان وارد معامله می‌شوید، اما سودی که به دست می‌آورید بر طبق مبلغ فعلی و قرض گرفته شده از صرافی است.
فرض کنید بعد از تحقیق و بررسی متوجه شدید که قیمت ارز دیجیتال TRX رشد 5 درصدی خواهد داشت؛ بنابراین تصمیم می‌گیرید تا 2000 ترون خریداری کنید. در معاملات اسپات، برای خرید این مقدار ارز دیجیتال به حدود 500 دلار نیاز خواهید داشت؛ اما در معاملات اهرم‌دار می‌توانید با سرمایه 50 دلار و اهرم 10، وارد معامله شوید. اگر پیش‌بینی شما درست باشد، سود شما به این شکل محاسبه می‌شود.
5 درصد * ( 50 (سرمایه اولیه) * 10 (ضریب اهرم)) = 25 دلار (میزان سود)
در صورتی هم که پیش‌بینی شما درست نباشد، 25 دلار ضرر خواهید کرد؛ البته در هر دو حالت، باید کارمزد صرافی را هم در نظر بگیرید.
نکته مهم: هر چقدر لوریج در معاملات کریپتو بالاتر باشد، دامنه نوسان قیمت که منجر به لیکویید شدن شما می‌شود، کمتر خواهد بود. برای مثال، اگر سرمایه شما 100 دلار باشد و از ضریب 10 استفاده کنید، با حرکت 10 درصدی بازار بر خلاف پیش‌بینی شما، سرمایه نابود می‌شود. حال اگر با این سرمایه اولیه، اهرم 100 را انتخاب کنید، اگر بازار 1 درصد به خلاف جهت برود، 100 دلار شما از بین می‌رود.
انواع لوریج در صرافی‌های مختلف
بسیاری از صرافی‌های کرپپتو به معامله‌گران این امکان را می‌دهند تا از اهرم در معاملات خود استفاده کنند. با توجه به نوع پلتفرم معاملاتی، لوریج در ارز دیجیتال می‌تواند به دو صورت ثابت یا متغیر باشد.
- لوریج ثابت (Fixed Margin): در لوریج ثابت یا ایزوله، میزان اهرمی که انتخاب می‌کنید، تا پایان معامله ثابت می‌ماند. برای مثال، اگر اهرم 10 را انتخاب کرده باشید، تا زمان بستن پوزیشن، این نسبت باقی می‌ماند و مهم نیست بازار نوسان داشته باشد یا نه.
- لوریج متغیر (Cross Margin): در این حالت، لوریج به صورت خودکار و با توجه به موجودی حساب شما و حجم پوزیشن، تغییر می‌کند. اهرم متغیر در کنار داشتن انعطاف‌پذیری بالا، ریسک بیشتری دارد و ممکن است کل موجودی شما درگیر شود.
برخی از صرافی‌های معتبری که می‌توانید از اهرم در آن‌ها استفاده کنید عبارتند از:
1. صرافی ارز دیجیتال بایننس
Binance یکی از معتبرترین و بزرگترین صرافی‌های دنیا از نظر حجم معاملات و تنوع ارزها است. در این صرافی می‌توانید تا حداکثر لوریج 125X را برای جفت ارزهایی مثل BTC/USDT استفاده کنید؛ البته با توجه به حجم پوزیشن، یک سری محدودیت‌ها وجود دارد که با مراجعه به خود صرافی، می‌توانید اطلاعات کامل را به دست آورید.
2. صرافی ارز دیجیتال Bybit
صرافی بای‌بیت نیز جزو پلتفرم‌های معاملاتی محبوب در میان تریدرها است که به شما امکان می‌دهد تا لوریج 100 را برای جفت‌ارزهای مختلف استفاده کنید. در این صرافی دو حالت لوریج ثابت (Isolated Margin) و متغیر (Cross Margin) وجود دارد که با توجه به استراتژی معاملاتی می‌توانید به سراغ آن‌ها بروید.
3. صرافی ارز دیجیتال KuCoin
در صرافی کوکوین و در معاملات فیوچرز می‌توانید از اهرم تا ضریب 100 استفاده کنید؛ البته با توجه به رمزارز انتخابی، حداکثر لوریج تغییر می‌کند.
مزایای استفاده از لوریج در ارز دیجیتال
اینکه سرمایه‌گذاران به سراغ استفاده از اهرم در معاملات بازار کریپتوکارنسی می‌روند، دلایل مختلفی دارد که برخی از مهمترین آن‌ها عبارتند از:
- افزایش قدرت خرید برای کسب سود بیشتر: مهمترین مزیت لوریج، امکان افزایش بازدهی سرمایه‌گذاری است. شما می‌توانید با استفاده از سرمایه قرضی و با پول کمتر، در بازار معامله کنید. این موضوع برای معامله‌گرانی که به دنبال کسب سود بیشتر از نوسانات کوچک هستند، گزینه جذابی به شمار می‌رود.
- نیاز به سرمایه کمتر: لوریج در ارز دیجیتال این امکان را فراهم می‌کند تا با سرمایه محدود، وارد بازارهایی با ارزش بالا شوید. این مزیت برای کسانی که منابع مالی محدودی دارند، اما به دنبال فرصت‌های بیشتر هستند، بسیار مفید خواهد بود.
- انعطاف‌پذیری بیشتر در معاملات: در معاملات سنتی، برای انجام معاملات بزرگ باید سرمایه کافی داشته باشید؛ اما با لوریج می‌توانید با سرمایه کم، معاملات بزرگ را انجام دهید و سبد سرمایه‌گذاری را متنوع کنید.
- انجام معاملات مختلف: افزایش نقدینگی در اررزهای دیجیتال به شما این امکان را می‌دهد تا با بخشی از پول معامله کنید و بخش دیگر را در حوزه‌هایی مانند استیکینگ یا NFT سرمایه‌گذاری کنید.
معایب و ریسک‌های استفاده از لوریج در ارز دیجیتال
در کنار مزایای بالا، استفاده از اهرم در کریپتو دارای یک سری معایب نیز است. برخی از ریسک‌های لوریج در بازار کریپتو عبارتند از:
- ضررهای بزرگ: درست همانطور که اهرم می‌تواند سود را چندبرابر کند، ضرر را نیز به همان نیست افزایش می‌دهد. اگر بازار بر خلاف پیش‌بینی شما حرکت کند، ممکن است بخش زیادی از سرمایه را از دست دهید.
- 2. لیکویید شدن اجباری: اگر موجودی حساب شما کمتر از حد موردنیاز برای حفظ موقعیت معاملاتی باشد، پلتفرم معاملاتی ممکن است موقعیت شما را به‌اجبار ببندد؛ در نتیجه شما همه سرمایه خود را از دست می‌دهید.
- کارمزد بالا: زمانی که با لوریج در ارز دیجیتال معامله می‌کنید، پولی که قرض می‌گیرید ممکن است همراه با کارمزد بالا باشد. در صورتی که پوزیشن معاملاتی را برای مدت طولانی نگه دارید، این هزینه‌ها می‌توانند به‌مرور سود شما را کاهش دهند.
- استرس زیاد: مدیریت پولی که قرض گرفته‌اید کار سختی است و همین مساله باعث می‌شود استرس زیادی در معامله داشته باشید.
مفهوم لیکویید شدن چیست؟
یکی از مفاهیمی که هنگام استفاده از لوریج در ارز دیجیتال با آن مواجه می‌شوید، مفهوم لیکویید شدن (Liquidation) است. لیکوئید شدن به این معناست که اگر موجودی حساب مارجین شما به زیر حد مجاز برسد، معامله به‌طور خودکار توسط صرافی بسته می‌شود.
زمانی که شما با پول قرضی معامله می‌کنید، صرافی یک حاشیه امن برای خود در نظر می‌گیرد؛ اگر قیمت دارایی بر خلاف پیش‌بینی شما حرکت کند و ضرر به حدی برسد که صرافی احساس کند نمی‌توانید بدهی خود را تسویه کنید، موقعیت معاملاتی را به‌اجبار می‌بندد.
فرض کنید شما 100 دارید و با اهرم 10x وارد معامله بیت‌کوین می‌شوید؛ اگر قیمت بیت‌کوین 10 درصد کاهش پیدا کند، ضرر شما به 100 دلار می‌رسد، یعنی همان سرمایه اصلی‌تان. در این لحظه، صرافی قبل از اینکه ضرر بیشتر شود، معامله را می‌بندد و در اصطلاح، لیکوئید می‌کند.
اما چرا لیکویید شدن خطرناک است:
- کل سرمایه اولیه‌تان از بین می‌رود.
- ممکن است فرصت جبران ضرر از شما گرفته شود.
- در بازارهای پرنوسان، لیکویید شدن خیلی سریع اتفاق می‌افتد.
- اگر مدیریت ریسک نداشته باشید، ممکن است چند بار پشت سرهم لیکویید شوید.
چگونه با مدیریت ریسک از لوریج در ارز دیجیتال استفاده کنیم؟
معاملات اهرمی نه تنها در بازار ارزهای دیجیتال، بلکه در سایر بازارهای مالی مثل فارکس جذاب و در عین حال، پرریسک هستند. برای کسب سود حداکثری از لوریج در ارز دیجیتال، مهمترین کاری که باید انجام دهید، مدیریت ریسک است. راهکارهای مختلفی برای مدیریت سرمایه در هنگام استفاده از اهرم وجود دارد که مهمترین آن‌ها عبارتند از:
1. برای معاملات استاپ‌لاس (Stop-Loss) تعیین کنید!
استاپ‌لاس یا حدضرر، اولین و مهمترین ابزار مدیریت ریسک در معاملات لوریج است. زمانی که برای معاملات خود حدضرر تعیین می‌کنید، اگر بازار در جهت مخالف پیش‌بینی شما حرکت کرد، معامله به صورت خودکار بسته می‌شود تا از ضرر بیشتر جلوگیری شود.
2. مدیریت سرمایه داشته باشید
هرگز نباید همه سرمایه‌تان را وارد یک معامله کنید. شما باید سرمایه خود را در چند دارایی تقسیم کنید تا اگر یکی از آن‌ها دچار ضرر شد، سود بقیه معاملات، ضرر را جبران کند. مدیریت سرمایه قوانین مختلفی دارد که توصیه می‌کنیم اطلاعات بیشتری در این زمینه به دست آورید.
3. از لوریج پایین استفاده کنید
اگر تازه‌کار هستید، لوریج یا اهرم در ارز دیجیتال را با ضریب‌های پایین مثل 2x یا 3x شروع کنید. لوریج‌های بالا مثل 10x یا 20x ممکن است سود جذابی داشته باشند، اما با یک نوسان کوچک کافی است تا حسابتان لیکویید شود؛ در نهایت، همان روزهای اول اعتماد به نفس خود را از دست می‌دهید و شاید هرگز دوباره به بازار کریپتوکارنسی برنگردید.
افراد تازه‌کار بهتر است توصیه‌های زیر را در نظر بگیرند:
- در قدم اول باید از مفاهیم لوریج، مارجین، لیکویید شدن، استاپ‌لاس و تحلیل تکنیکال، اطلاعات دقیقی به دست آورید.
- بیشتر صرافی‌ها دارای حساب دمو هستند که امکان معامله با سرمایه فرضی را فراهم می‌کنند. این روش به شما کمک می‌کند تا استراتژی‌های خود را بدون ریسک مالی تست کنید.
- معاملات لوریج‌دار به دلیل سرعت بالا در سود و زیان، فشار روانی زیادی به معامله‌گر وارد می‌کنند؛ به همین دلیل باید یاد بگیرید به احساساتی مثل طمع، ترس و عجله، غلبه کنید.
جمع‌بندی
لوریج یا اهرم در ارز دیجیتال ابزار قدرتمندی است که به شما اجازه می‌دهد با سرمایه کم، موقعیت‌های بزرگتری در بازار کریپتو ایجاد کنید. این ابزار در عین حال که می‌تواند سود شما را چندبرابر کند، می‌تواند ریسک ضرر و لیکویید شدن را نیز به شدت افزایش دهد. برای اینکه بتوانید نهایت استفاده را از این ابزار ببرید، باید آموزش ببینید، با لوریج پایین شروع کنید و از تکنیک‌های مدیریت ریسک بهره‌مند شوید.
در این نوشته سعی کردیم نکات مرتبط با معاملات اهرمی را با شما عزیزان به اشتراک بگذاریم؛ خوشحال می‌شویم نظرات و تجربیات خود را برای ما بفرستید.
صرافی ارز دیجیتال کبرین، با اتصال به بازار جهانی، بیشترین حجم معاملات را در بین صرافی‌های ایرانی دارد. یکی از امکاناتی که این صرافی در اختیار کاربران خود قرار می‌دهد، امکان استفاده از ارزهای اهرم‌دار (ETF) است. شما می‌توانید در صرافی کبرین با استفاده از توکن‌های اهرم‌دار، تا 5 برابر سود بیشتر در نوسانات صعودی و نزولی به دست آورید.
سوالات متداول
1. بهترین لوریج برای تریدرهای مبتدی چه ضریبی است؟ افرادی مبتدی بهتر است با اهرم‌های 2 یا 3 فعالیت خود را شروع کنند. آرام‌آرام و با یادگیری مفاهیم و کسب تجربه می‌توانند ضریب اهرم را افزایش دهند.
2. لوریج چندبرابر خوبه؟ این مساله به میزان تجربه، استراتژی و میزان تحمل ریسک شما بستگی دارد. تریدرهای نیمه‌حرفه‌ای بهتر است از اهرم‌های 3 تا 5 استفاده کنند؛ اما افراد حرفه‌ای می‌توانند به سراغ لوریج‌های بالا مثل 10x، 20x یا بیشتر بروند.
3. لوریج در بایننس چیست؟ Binance یکی از بزرگترین صرافی‌های ارز دیجیتال است و اهرم بایننس به شما امکان می‌دهد تا با گرفتن سرمایه از این صرافی، معاملات بزرگتر از دارایی واقعی خود انجام دهید.
4. تفاوت معاملات اسپات و فیوچرز در چیست؟ در معاملات اسپات شما دارایی را به‌صورت واقعی خرید و فروش می‌کنید؛ اما در فیوچرز فقط روی تغییر قیمت دارایی در آینده سرمایه‌گذاری می‌کنید، بدون اینکه مالک واقعی آن باشید.
5. لوریج در فیوچرز به چه معناست؟ لوریج در فیوچرز یعنی با سرمایه کمتر، موقعیتی بزرگتر باز می‌کنید؛ مثلا با لوریج 10X، اگر 100 دلار داشته باشید، می‌توانید پوزیشنی به ارزش 1000 دلار باز کنید.
