پیشنهاد تازه یونی‌سوآپ برای فعال‌سازی سوییچ کارمزد، درآمد پروتکل را به سوزاندن توکن‌های UNI اختصاص می‌دهد؛ اقدامی که می‌تواند سالانه تا ۵۰۰ میلیون دلار ارزش ایجاد کند و در عین حال، ساختار حاکمیتی را بازآرایی و کارمزدهای رابط کاربری را حذف کند تا رقابت‌پذیری این پلتفرم افزایش یابد.
توکن UNI پس از اعلام این پیشنهاد در روز دوشنبه حدود ۳۰٪ رشد کرد و با عبور از مرز ۸.۷۰ دلار معامله شد، زیرا بازارها به طرح مورد انتظار فعال‌سازی سوییچ کارمزد واکنش مثبتی نشان دادند.
کی یانگ جو (Ki Young Ju)، مدیرعامل کریپتوکوانت، پیش‌بینی کرد که این توکن پس از فعال شدن مکانیزم مذکور می‌تواند رشد «پارابولیکی» (انفجاری) را تجربه کند و بر اساس حجم معاملات فعلی، سالانه حدود ۵۰۰ میلیون دلار سوزاندن توکن را رقم بزند.
پیشنهاد موسوم به «UNIfication» که به‌طور مشترک از سوی Uniswap Labs و Uniswap Foundation ارائه شده، نخستین پیشنهاد حاکمیتی در تاریخ این پروتکل از سوی هایدن آدامز (Hayden Adams)، بنیان‌گذار یونی‌سوآپ محسوب می‌شود. بر اساس این طرح، بین یک‌ششم تا یک‌چهارم از کارمزدهای پروتکل به یک قرارداد هوشمند به نام «Token Jar» منتقل می‌شود؛ جایی که دارندگان UNI می‌توانند توکن‌های خود را بسوزانند و در مقابل، معادل رمزارزی آن را برداشت کنند.
پیشنهاد تاریخی که به یک مناقشه چندساله پایان می‌دهد
آدامز فاش کرد که Uniswap Labs طی پنج سال گذشته نتوانسته به‌طور مؤثر در حاکمیت پروتکل شرکت کند و به دلیل فضای نظارتی خصمانه، در ایجاد ارزش برای جامعه دچار محدودیت بوده است؛ فضایی که هزاران ساعت زمان و ده‌ها میلیون دلار هزینه حقوقی برای شرکت در پی داشته است.
این پیشنهاد در حالی ارائه می‌شود که فضای نظارتی پس از کناره‌گیری گری جنسلر (Gary Gensler)، رئیس سابق SEC، در حال تغییر است. آدامز در اظهار نظری تند گفت جنسلر «واقعا افتضاح بود».
برای استخرهای نسخه دوم یونی‌سوآپ (v2)، کارمزد تامین‌کنندگان نقدینگی از ۰.۳٪ به ۰.۲۵٪ کاهش می‌یابد که ۰.۰۵٪ آن به پروتکل اختصاص پیدا می‌کند. در استخرهای نسخه سوم (v3) نیز کارمزد پروتکل بسته به سطح استخر، یک‌چهارم یا یک‌ششم کارمزد LPها خواهد بود.
فعال‌سازی اولیه این مکانیزم شامل استخرهای v2 و استخرهای اصلی v3 در شبکه اصلی اتریوم می‌شود که مجموعا حدود ۹۵٪ از کارمزدهای تامین نقدینگی را در بر می‌گیرند.
علاوه بر این، طرح جدید شامل سوزاندن فوری ۱۰۰ میلیون توکن UNI از خزانه پروتکل است، رقمی معادل ۸۰۰ میلیون دلار با ارزش فعلی بازار. همچنین، تمام کارمزدهای Unichain Sequencer پس از کسر هزینه‌های داده در لایه یک و سهم ۱۵٪ اختصاص‌یافته به Optimism، وارد مکانیزم سوزاندن توکن خواهند شد. هایدن آدامز نوشت: «امروز فوق‌العاده هیجان‌زده‌ام که نخستین پیشنهاد خود را برای حاکمیت یونی‌سوآپ به نمایندگی از @Uniswap و همراه با @devinawalsh و @nkennethk ارائه می‌کنم. این پیشنهاد کارمزدهای پروتکل را فعال و مشوق‌ها را در سراسر اکوسیستم یونی‌سوآپ همسو می‌کند. یونی‌سوآپ همیشه تمرکز و اشتیاق اصلی من بوده است…»
تغییرات ساختاری و استراتژی رشد
طرح UNIfication ساختار سازمانی یونی‌سوآپ را به‌طور بنیادین بازطراحی می‌کند. بر اساس این پیشنهاد، بنیاد یونی‌سوآپ منحل می‌شود و بیشتر کارکنان آن به Uniswap Labs منتقل خواهند شد. کارکنان باقی‌مانده نیز پیش از تعطیلی بنیاد، برنامه کمک‌هزینه ۱۰۰ میلیون دلاری این نهاد غیرانتفاعی را اداره می‌کنند.
Uniswap Labs همچنین قصد دارد مدل درآمدی خود را تغییر دهد و با حذف کارمزدهای رابط کاربری، کیف‌پول و API یعنی تعیین آن‌ها روی عدد صفر — رقابت‌پذیری خود را افزایش دهد. تا امروز، رابط کاربری اتریوم یونی‌سوآپ در مجموع ۱۳۷ میلیون دلار درآمد کسب کرده است که ۴۸ میلیون دلار آن مربوط به سال ۲۰۲۵ بوده است. در این طرح، بودجه رشد سالانه‌ای معادل ۲۰ میلیون توکن UNI از ژانویه ۲۰۲۶ در نظر گرفته شده که به‌صورت فصلی برای توسعه پروتکل توزیع خواهد شد.
پیشنهاد همچنین مزایده‌های تخفیف کارمزد پروتکل (Protocol Fee Discount Auctions) را معرفی می‌کند، روشی که در آن حق معاملات بدون کارمزد برای دوره‌های کوتاه مزایده می‌شود تا ارزش MEV (ارزش استخراج‌شده توسط اعتبارسنج‌ها) به جای خروج از سیستم، در خود پروتکل حفظ شود.
علاوه بر این، hookهای تجمیع‌کننده (aggregator hooks) در نسخه چهارم یونی‌سوآپ (v4) باعث می‌شوند این پلتفرم به یک تجمیع‌کننده درون‌زنجیره‌ای تبدیل شود که کارمزدهای پروتکل را از منابع نقدینگی خارجی جمع‌آوری می‌کند.
مایکل اگرُف، بنیان‌گذار Curve Finance در ایکس نوشت: «خوشحالم که یونی‌سوآپ مکانیسم ضعیف‌تری برای توزیع درآمد انتخاب کرده است. همه‌چیز طبق برنامه پیش می‌رود. برای علاقه‌مندان، این تحقیق مقایسه‌ای میان مدل veLocks و سیستم سوزاندن توکن‌هاست.»
اگرُف اشاره کرد که یونی‌سوآپ در مقایسه با مدل قفل‌گذاری رای‌دهی (veLocks) که در Curve استفاده می‌شود، مکانیزمی «ضعیف‌تر» برگزیده است؛ چراکه طبق پژوهش‌ها، سیستم‌های رای‌محور حدود سه برابر بیشتر از مکانیسم‌های سوزاندن، توکن‌ها را در گردش قفل می‌کنند. با این حال، جامعه دیفای به‌طور گسترده از رویکرد هم‌راستا با ارزش در طرح UNIfication حمایت کرده است.
شکاف دیدگاه‌ها در مورد اثر سوییچ کارمزد
تحلیلگران صنعت واکنش مثبتی به گستردگی این طرح نشان داده‌اند. ادی لازارین (Eddy Lazzarin)، مدیر ارشد فناوری A16z، تاکید کرد که این برنامه یک «اکوسیستم بسته» ایجاد می‌کند که در آن کارمزدهای پروتکل مستقیماً به نفع دارندگان توکن بازمی‌گردد. او افزود: «برای ممکن کردن این طرح، کار حقوقی زیادی انجام شده — از جمله توسعه DUNI و تحقیقات گسترده.»
ردفون (RedPhone) از اعضای Delphi Labs نیز اعلام کرد که آدامز اکنون «دیفای را به جریان اصلی آورده» و «ارزش‌زایی توکن‌ها را به امری غیرقابل مذاکره تبدیل کرده است.» او افزود: «مرز مشخص شد — یا توکن شما ارزش می‌گیرد یا می‌میرد.»
با این حال، برخی تحلیلگران نسبت به احتمال بروز اعوجاج‌های بازار هشدار داده‌اند. یکی از تحلیلگران Dune تخمین زد که حدود نیمی از حجم اخیر یونی‌سوآپ در شبکه Base از استخرهای مشکوکی تشکیل شده که به کارمزد صفر وابسته‌اند.
او نوشت: «نیمی از حجم یونی‌سوآپ روی Base با فعال شدن سوییچ کارمزد یک‌شبه ناپدید می‌شود. هر تحلیلی از نرخ درآمد و نرخ سوزاندن UNI که فقط بر اساس داده‌های خام انجام شود، اشتباه خواهد بود.» او تاکید کرد که یکی از نتایج فعال‌سازی سوییچ کارمزد، حذف فوری استخرهای کلاهبرداری مانند “honeypot”ها یا پروژه‌های خروج ناگهانی است که به صفر بودن نرخ کارمزد وابسته‌اند.
به گفته این تحلیلگر، حدود نیمی از حجم اخیر یونی‌سوآپ روی Base به این دسته تعلق دارد. به طور مشابه، دو وان (Doo Wan) از Stable Lab نیز هشدار داد که جامعه DAO باید انضباط مالی خود را حفظ کند، زیرا اکنون از مرحله کاهش خزانه به مرحله‌ای می‌رسد که «احتمالاً» دوباره منابع مالی‌اش را بازیابی می‌کند.
او نوشت: «اکنون DAO هماهنگ‌تری داریم که از مرحله کاهش خزانه به سمتی حرکت می‌کند که شاید روند احیا را آغاز کند. کلمه کلیدی اینجاست: “شاید”.» دو وان تأکید کرد که نمایندگان باید هوشیار باقی بمانند و پیشنهادها را با دقت بررسی کنند.
