در دنیای رقابتی امروز، ارزهای دیجیتال به عنوان سرمایه‌های جدید شناخته می‌شوند؛ به همین دلیل استخراج آنها به یکی از پرطرفدارترین بحث‌ها تبدیل شده است. دستگاه ماینر یک وسیله تخصصی برای استخراج ارزهای دیجیتال محسوب می‌شود که قادر به حل مسائل با سرعت بالا است. در این مطلب شما را با دستگاه ماینر ارز دیجیتال آشنا می‌کنیم.
ماینر دقیقا چه کاری می‌کند؟
با وجود گسترش ارزهای دیجیتال، بسیاری از افراد هنور نمی‌دانند دستگاه ماینر چیست و چه کاربردی دارد. ماینر در شبکه‌های بلاکچین مبتنی بر اثبات کار (PoW) نقش مهمی دارد. وظیفه اصلی آن، تایید و بسته‌بندی تراکنش‌های جدید در قالب بلاک است.
این دستگاه با حل یک مسئله پیچیده رمزنگاری، اولین ماینری که پاسخ صحیح را بیابد، می‌تواند بلاک جدید را به بلاکچین اضافه کرده و به عنوان پاداش، ارز دیجیتال جدید دریافت کند. این فرآیند نه تنها به تولید کوین‌های جدید کمک می‌کند، بلکه امنیت شبکه را با جلوگیری از تراکنش‌های جعلی تضمین می‌نماید.
مفهوم هش و حل معادله
در فرآیند استخراج ارز دیجیتال، هش (Hash) که مانند اثر انگشت دیجیتالی برای هر بلاک است، به یک کد رمزنگاری شده و منحصربه‌فرد اشاره دارد که از داده‌های ورودی تولید می‌شود.
ماینرها باید با تغییر دادن یک عدد تصادفی به نام “نانس” (Nonce)، آنقدر ورودی را تغییر می‌دهند تا هش تولید شده، شرایط خاصی را که توسط شبکه تعیین شده است، برآورده کند. این فرآیند پرقدرت و آزمون و خطا، تضمین‌کننده امنیت و یکپارچگی بلاکچین است و از دستکاری داده‌ها جلوگیری می‌کند.
تفاوت ماینر و ریگ چیست؟
ماینر و ریگ اصطلاحاتی هستند که اغلب در حوزه استخراج ارزهای دیجیتال به جای یکدیگر به کار می‌روند، اما تفاوت‌های مهمی با یکدیگر دارند.
دستگاه ماینر ارز دیجیتال، که دستگاه تخصصی و واحد است فقط برای استخراج یک الگوریتم خاص (مانند بیت‌کوین) با کارایی بسیار بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد. در مقابل، ریگ ماینینگ مجموعه‌ای از قطعات کامپیوتری است که برای استخراج ارزهای دیجیتال مختلف با انعطاف‌پذیری بیشتر مونتاژ می‌شود.
انواع دستگاه ماینر و کاربرد هرکدام
اگر می‌خواهید بدانید دستگاه ماینر ارز دیجیتال چیست، باید با انواع آن نیز آشنا شوید که عبارت‌اند از:
- CPU (Central Processing Unit – واحد پردازش مرکزی)
در اوایل پیدایش بیت‌کوین، CPUها تنها گزینه برای استخراج بودند. امروزه، به دلیل قدرت محاسباتی پایین و مصرف انرژی بالا نسبت به بازدهی، تقریباً برای استخراج ارزهای دیجیتال محبوب و سودآور دیگر کاربرد ندارند. با این حال، برخی آلت‌کوین‌های خاص که برای مقاومت در برابر ASIC طراحی شده‌اند، ممکن است هنوز با CPU قابل استخراج باشند.
- GPU (Graphics Processing Unit – واحد پردازش گرافیکی)
GPUها به دلیل معماری موازی خود که برای پردازش حجم زیادی از داده‌ها مناسب است، برای استخراج بسیاری از آلت‌کوین‌ها (مانند اتریوم قبل از The Merge) بسیار کارآمد بودند. ریگ‌های ماینینگ GPU هنوز هم برای استخراج ارزهایی که الگوریتم‌های آنها در برابر ASIC مقاوم هستند، استفاده می‌شوند.
- FPGA (Field-Programmable Gate Array – گیت قابل برنامه‌ریزی در میدان)
FPGAها بین GPU و ASIC قرار می‌گیرند. این تراشه‌ها قابل برنامه‌ریزی مجدد هستند و می‌توانند برای الگوریتم‌های استخراج خاصی بهینه‌سازی شوند. آنها کارایی بیشتری نسبت به GPUها و انعطاف‌پذیری بیشتری نسبت به ASICها دارند. FPGAها برای استخراج آلت‌کوین‌های جدید یا الگوریتم‌های کمتر رایج مناسب هستند.
- ASIC (Application-Specific Integrated Circuit – مدار مجتمع با کاربرد خاص)
ASICها دستگاه‌های تخصصی هستند که تنها برای استخراج یک الگوریتم هش خاص طراحی و ساخته شده‌اند. آنها بالاترین قدرت محاسباتی و بهترین بهره‌وری انرژی را برای الگوریتم مورد نظر خود ارائه می‌دهند، اما هیچ انعطاف‌پذیری ندارند و نمی‌توانند برای استخراج ارزهای دیگر یا کارهای دیگر استفاده شوند. بدین ترتیب خرید دستگاه ASIC برای استخراج یک الگوریتم هش خاص انجام می‌شود.
با نگاهی به جدول زیر می‌توانید به مقایسه انواع این دستگاه از لحاظ قدرت، مصرف و قیمت بپردازید:
| نوع دستگاه | قدرت (Hash Rate) | مصرف انرژی (نسبت به بازدهی) | قیمت (تقریبی – متغیر) | انعطاف‌پذیری |
| CPU | بسیار پایین | بالا | پایین (هر کامپیوتر خانگی) | بالا |
| GPU | متوسط تا بالا | متوسط تا بالا | متوسط (بسته به تعداد و مدل کارت گرافیک) | متوسط تا بالا |
| FPGA | بالا | متوسط تا پایین | بالا (معمولاً گران‌تر از GPU، ارزان‌تر از ASIC نسل جدید) | متوسط |
| ASIC | بسیار بالا (برای هدف خاص) | بسیار پایین (برای هدف خاص) | بسیار بالا (معمولاً گران‌ترین) | بسیار پایین |
ماینر چه ارزهایی استخراج می‌کند؟
یکی دیگر از سوالاتی که در بحث دستگاه ماینر ارز دیجیتال وجود دارد، اینست که دستگاه ماینر چه ارزی تولید می‌کند؟ این موضوع به الگوریتم هش هر ارز دیجیتال بستگی دارد. در ادامه به بررسی بیشتر این موضوع می پردازیم:
- ASIC: این دستگاه بیت کوین، لایت کوین و سایر ارزهایی که ASICهای اختصاصی برای الگوریتم‌هایشان توسعه یافته‌اند را استخراج می‌کند.
- GPU: اتریوم کلاسیک، ریون کوین، زی کش، فلوکس و کاسپا از ارزهایی هستند که توسط GPU استخراج می‌شوند.
- FPGA: برخی ارزهای با الگوریتم‌های خاص مانند Nervos Network (CKB) توسط دستگاه ماینر ارز دیجیتال FPGA استخراج می‌شوند.
- CPU: برخی از ارزهای دیجیتال که به دنبال مقاومت در برابر سخت‌افزارهای تخصصی‌تر هستند توسط ماینر CPU قابل استخراج هستند.
الگوریتم-محور: SHA-256 (BTC, BCH)، Ethash (ETC)، Blake2b …
در ادامه لیستی از الگوریتم‌های هش و ارزهای دیجیتال اصلی که از آنها برای اثبات کار استفاده می‌کنند؛ را در اختیارتان قرار می‌دهیم:
SHA-256
- بیت‌کوین (Bitcoin – BTC): شناخته‌شده‌ترین و بزرگ‌ترین ارز با این الگوریتم، که فقط با ماینرهای ASIC استخراج می‌شود.
- بیت‌کوین کش (Bitcoin Cash – BCH) و بیت‌کوین اس‌وی (Bitcoin SV – BSV): فورک‌های بیت‌کوین که از همان الگوریتم SHA-256 استفاده می‌کنند.
Ethash / Etchash
- اتریوم کلاسیک (Ethereum Classic – ETC): ارز اصلی که پس از انتقال اتریوم به اثبات سهام، همچنان از این الگوریتم برای استخراج با GPU استفاده می‌کند.
Blake2b
- سیاکوین (Siacoin – SC): یکی از ارزهای ذخیره‌سازی غیرمتمرکز که از این الگوریتم استفاده می‌کند و دارای ASICهای مخصوص است.
- پولکادات (Polkadot – DOT): هرچند یک بلاکچین اثبات سهام است، اما از Blake2b به عنوان تابع هش در ساختار خود استفاده می‌کند.
۵ فاکتور طلایی انتخاب دستگاه
هنگام خرید دستگاه ماینر ارز دیجیتال باید به نکات مهمی توجه کنید که عبارت‌اند از:
- هش‌ریت: این فاکتور نشان‌دهنده قدرت محاسباتی دستگاه در انجام عملیات هش و حل مسائل رمزنگاری است. هرچه هش‌ریت بالاتر باشد، دستگاه شما در هر ثانیه تعداد محاسبات بیشتری را انجام می‌دهد و در نتیجه، شانس بیشتری برای یافتن بلاک Block Reward و کسب پاداش دارید.
- راندمان انرژی: میزان مصرف برق دستگاه در مقایسه با هش‌ریتی که تولید می‌کند را نشان می‌دهد. دستگاه‌های با راندمان انرژی بالاتر، با مصرف برق کمتر، هش بیشتری تولید می‌کنند که به معنای هزینه‌های عملیاتی پایین‌تر و سودآوری بیشتر است. این مورد بر طول عمر ماینر نیز می‌تواند اثرگذار باشد.
- قیمت خرید: هزینه اولیه سرمایه‌گذاری برای تهیه دستگاه ماینر است. این فاکتور در کنار راندمان و قدرت، به شما کمک می‌کند تا زمان بازگشت سرمایه (ROI) را تخمین بزنید. همچنین، سود ماینر بیت کوین، قیمت خرید آن را افزایش می‌دهد.
- صدا و حرارت: ماینرها به دلیل فعالیت مداوم پردازنده‌هایشان، گرمای قابل توجهی تولید کرده و می‌توانند بسیار پرصدا باشند. این مورد بر محل نصب دستگاه و نیاز به Cooling System و عایق‌سازی صدا تأثیر می‌گذارند.
- خدمات پس از فروش: دسترسی به گارانتی، پشتیبانی فنی، و قطعات یدکی از سوی سازنده یا فروشنده. این مورد شامل امکان تعمیر، به‌روزرسانی فریمور و راهنمایی در صورت بروز مشکلات فنی است.
خرید دستگاه ماینر ارز دیجیتال در ایران
خرید دستگاه ماینر ارز دیجیتال در ایران باید با آگاهی کامل از شرایط قانونی و فنی انجام شود، چرا که استخراج ارز دیجیتال بدون مجوز رسمی از وزارت صمت غیرقانونی است و می‌تواند منجر به ضبط دستگاه و جریمه شود. علاوه بر این، استفاده از برق خانگی برای ماینینگ ممنوع بوده و تنها با برق صنعتی یا تعرفه‌دار مخصوص استخراج مجاز است.
پیش از خرید باید به هش‌ریت، مصرف برق، میزان صدا، و شرایط خنک‌سازی دستگاه توجه کرد. همچنین ضروری است از فروشگاه‌ها و منابع معتبر خرید شود و از خرید دستگاه‌های دست‌دوم بدون بررسی دقیق سلامت آنها خودداری کرد.
محاسبه سودآوری ماینر؛ فرمول + ابزار تحت وب
محاسبه سودآوری ماینر یکی از مهم‌ترین گام‌ها قبل از شروع استخراج است؛ چراکه به معامله‌گر کمک می‌کند تا تخمین بزند آیا سرمایه‌گذاری شما بازدهی مثبت خواهد داشت یا خیر. این محاسبات به عوامل متعددی بستگی دارد که همواره در حال تغییر هستند.
یک فرمول ساده برای محاسبه سودآوری روزانه به صورت زیر است:
سود روزانه (بر حسب ارز فیات)=(مقدار ارز استخراج شده در روز×قیمت فعلی ارز)−(مصرف برق روزانه×هزینه برق)−هزینه‌های دیگر
همچنین، ابزارهای تحت وب برای محاسبه سودآوری عبارت‌اند از:
- https://www.nicehash.com/profitability-calculator
- https://whattomine.com/
- https://www.google.com/search?q=https://academy.braiins.com/en/mining-insights/profitability/calculator/
فرض کنید می‌خواهیم سودآوری یک دستگاه Bitmain Antminer S19j Pro (با مشخصات تقریبی) را در فنلاند محاسبه کنیم:
- مدل ماینر: Bitmain Antminer S19j Pro
- هش‌ریت (Hash Rate): 100 TH/s (ترا هش بر ثانیه)
- مصرف برق (Power Consumption): 3000 وات (3.0 کیلووات)
- هزینه برق در فنلاند: فرض کنید 0.15 یورو به ازای هر کیلووات ساعت (kWh).
- کارمزد استخر استخراج: 2%
- قیمت لحظه‌ای بیت‌کوین (BTC): فرض کنید 68,000 یورو
- سختی شبکه بیت‌کوین و پاداش بلاک: توسط ماشین‌حساب آنلاین به‌روزرسانی می‌شود.
مراحل محاسبه با استفاده از ابزار آنلاین
- به صفحه Mining Profit Calculator بروید.
- بیت‌کوین (BTC) را انتخاب کنید.
- “100” را در فیلد مربوط به TH/s و Watt per TH وارد کنید.
- “3000” را در فیلد وات (W) وارد کنید.
- “0.15” را در فیلد یورو/kWh وارد کنید.
- “2” را در فیلد درصد وارد کنید.
- روی دکمه محاسبه کلیک کنید.
برق و خنک‌کاری در ماینینگ خانگی
ماینینگ خانگی همانند Mining Farm و Mining Pool چالش‌های خاصی در زمینه برق و خنک‌کاری دارد. این دستگاه‌ها مصرف برق بسیار بالایی دارند که می‌تواند قبض برق را به شدت افزایش دهد؛ بنابراین بررسی ظرفیت سیم‌کشی و آگاهی از نرخ‌های برق در منطقه مورد نظر الزامی است.
از سوی دیگر، این دستگاه‌ها گرمای زیادی تولید می‌کنند. مدیریت گرما با تهویه مناسب یا راه‌حل‌های پیشرفته‌تر مانند خنک‌کاری مایع، برای جلوگیری از آسیب به دستگاه و آسایش محیط زندگی، حیاتی است.
جدول مصرف چند مدل محبوب vs هزینه ماهانه برق ایران (تعرفه خانگی/صنعتی)
با نگاهی به جدول زیر می‌توانید هزینه مصرف برق مدل‌های محبوب دستگاه ماینر ارز دیجیتال را با توجه به هزینه‌های برق در ایران مقایسه کنید. البته توجه داشته باشید که درآمد دستگاه ماینر می‌تواند این رقم را توجیه کند.
| مدل ماینر | توان مصرفی (وات) | مصرف ماهانه (کیلووات ساعت) | هزینه ماهانه (حدوداً – خانگی خارج الگو – ریال/تومان) | هزینه ماهانه (حدوداً – صنعتی/رمزارز – ریال/تومان) |
| Antminer S19j Pro | 3050 | 3050×24×30÷1000=2196 | 2196×1500≈3,294,000 (329 هزار تومان) | 2196×6000≈13,176,000 (1 میلیون و 317 هزار تومان) |
| Whatsminer M30S++ | 3400 | 3400×24×30÷1000=2448 | 2448×1500≈3,672,000 (367 هزار تومان) | 2448×6000≈14,688,000 (1 میلیون و 468 هزار تومان) |
| Innosilicon A11 Pro ETH | 2320 | 2320×24×30÷1000=1670.4 | 1670.4×1500≈2,505,600 (250 هزار تومان) | 1670.4×6000≈10,022,400 (1 میلیون و 2 هزار تومان) |
| AvalonMiner 1246 | 3420 | 3420×24×30÷1000=2462.4 | 2462.4×1500≈3,693,600 (369 هزار تومان) | 2462.4×6000≈14,774,400 (1 میلیون و 477 هزار تومان) |
راهکار کاهش نویز و دما
راهکارهای کاهش نویز و دما در ماینینگ، به ویژه برای محیط‌های خانگی، بسیار مهم هستند که در ادامه به کلیدی‌ترین آنها اشاره می‌کنیم.
- واترکولینگ: با استفاده از مایعات به جای هوا، حرارت را به طور موثرتری از ماینر دفع کرده و نویز فن‌ها را به شدت کاهش می‌دهد که به Overclock کمک می‌کند.
- اتاق عایق صوتی: با استفاده از مواد جاذب صدا و تهویه مناسب، نویز ماینرها را ایزوله کرده و گرمای تولیدی را مدیریت می‌کند.
طول عمر و استهلاک دستگاه ماینر از جمله مهم‌ترین فاکتورهایی هستند که باید در محاسبه سودآوری و برنامه‌ریزی برای استخراج ارز دیجیتال در نظر گرفته شوند. عوامل موثر بر افزایش طول عمر ماینر عبارت‌اند از:
- خنک‌کاری و مدیریت دما
- پایداری برق و کیفیت منبع تغذیه
- سرویس و نگهداری منظم
- برند و کیفیت ساخت
میانگین طول عمر مفید یک دستگاه ماینر معمولاً بین ۳ تا ۵ سال تخمین زده می‌شود، اما این زمان به شدت تحت تأثیر شرایط عملیاتی و نگهداری قرار دارد.
البته گردوغبار و Dust Filter یکی از دشمنان اصلی قطعات الکترونیکی و مکانیکی ماینر است. تجمع آن در فن‌ها و هیت‌سینک‌ها، جریان هوا را محدود کرده و باعث افزایش دما می‌شود.
فن‌ها نیز از جمله قطعاتی هستند که به دلیل کارکرد مداوم و سرعت بالا، بیشترین فرسودگی را تجربه می‌کنند. تعویض فن‌ها در زمان مناسب، یکی از مهم‌ترین اقدامات نگهداری برای حفظ دمای بهینه دستگاه و افزایش طول عمر آن است.
دستگاه ماینر یا ریگ GPU؟ مقایسه سرمایه و ریسک
انتخاب بین دستگاه ماینر ASIC و ریگ GPU برای استخراج ارز دیجیتال، یک تصمیم مهم است که بر اساس سرمایه اولیه، ریسک‌پذیری و اهداف شما از ماینینگ تعیین می‌شود. هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند:
مزایا و معایب دستگاه ماینر (ASIC)
- سرمایه: هزینه اولیه خرید بسیار بالا و متمرکز دارد.
- ریسک: انعطاف‌پذیری بسیار پایین، استهلاک فنی سریع و ارزش فروش مجدد پایین‌تری دارد.
مزایا و معایب ریگ GPU
- سرمایه: هزینه اولیه متوسط تا بالا و قابل تفکیک به چندین واحد دارد.
- ریسک: انعطاف‌پذیری بسیار بالا برای استخراج ارزهای مختلف و ارزش فروش مجدد بالاتری دارد.
چک‌لیست خرید دست دوم دستگاه ماینر ارز دیجیتال
خرید دستگاه ماینر دست دوم می‌تواند راهی برای کاهش هزینه اولیه باشد، اما ریسک‌های خاص خود را دارد. برای اطمینان از خریدی مطمئن، به نکات زیر توجه کنید:
- تست هش‌برد: دستگاه را روشن کرده و مطمئن شوید تمام هش‌بردها فعال و هش‌ریتشان پایدار و نزدیک به مشخصات کارخانه است.
- بررسی لاگ خطا: به دنبال ارورهای سخت‌افزاری یا Firmware در لاگ سیستم ماینر باشید که می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات یا Difficulty پنهان باشد.
- ریست فریمور: برای اطمینان از عدم وجود تنظیمات مخفی یا دستکاری‌شده، فریمور دستگاه را به نسخه کارخانه‌ای بازگردانی کنید.
- تاریخ تولید و سلامت PSU: تاریخ ساخت منبع تغذیه (PSU) را بررسی کرده و از سلامت فیزیکی و کارکرد صحیح آن مطمئن شوید، زیرا PSU فرسوده می‌تواند مشکل‌ساز باشد.
جمع بندی
دستگاه ماینر ارز دیجیتال، ابزاری تخصصی برای تایید تراکنش‌ها و افزودن بلوک‌های جدید به بلاکچین است. انتخاب، راه‌اندازی و نگهداری صحیح آن نیازمند دانش فنی و بررسی دقیق فاکتورهایی چون هش‌ریت، مصرف انرژی و شرایط بازار برای حفظ سودآوری در بلندمدت خواهد بود.
سؤالات متداول
- آیا دستگاه ماینر ارز دیجیتال خانگی هنوز صرفه دارد؟ با توجه به افزایش سختی شبکه و هزینه‌های برق، سودآوری ماینینگ خانگی به شدت کاهش یافته و عمدتاً فقط با برق ارزان و سخت‌افزار بسیار کارآمد توجیه اقتصادی دارد.
- برای استخراج ترون یا لایت‌کوین چه باید بخرم؟ برای استخراج لایت‌کوین نیاز به دستگاه‌های ASIC تخصصی با الگوریتم Scrypt دارید؛ اما برای ترون نیازی به خرید ماینر نیست؛ زیرا ترون قابل استخراج نیست و از مکانیزم اثبات سهام برای تایید تراکنش‌ها استفاده می‌کند.
