با گذشت چند روز از سقوط بزرگ بازار رمزارزها، هنوز گفت‌وگوها و تحلیل‌ها درباره دلایل آن ادامه دارد.ترکیب سیاست‌های تجاری ترامپ، نگرانی از رکود اقتصاد آمریکا و خطای فنی در بایننس، موجی از لیکوییدیشن‌ها را به راه انداخت که حالا می‌تواند مسیر صعود بیت‌کوین تا ۱۲۵ هزار دلار را به تعویق بیندازد.
طوفان جمعه؛ از تعرفه‌های ترامپ تا سقوط بایننس
ترکیب چند عامل غیرمنتظره، بازار رمزارزها را وارد بحرانی بی‌سابقه کرد. روز جمعه، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در ادامه جنگ تجاری با چین تهدید کرد که از اول نوامبر تعرفه واردات کالاهای چینی را تا ۱۰۰ درصد افزایش می‌دهد؛ تصمیمی که بلافاصله موجی از فروش را در بازارهای جهانی به راه انداخت.
در همان روز، شاخص‌های بزرگ وال‌استریت سقوط کردند: نزدک ۳.۵ درصد، S&P۵۰۰ حدود ۲.۷ درصد و داوجونز نزدیک به ۱.۹ درصد افت داشتند. بیت‌کوین اما بیشتر از همه آسیب دید و در ساعات معاملاتی رسمی ۳.۹ درصد کاهش یافت و پس از بسته‌شدن بازارهای آمریکا نیز همچنان در مسیر نزولی باقی ماند.
خطای قیمتی بایننس، جرقه سقوط تاریخی
اما افت رمزارزها فقط به سیاست‌های ترامپ محدود نبود. درست پس از بسته‌شدن بازارهای سنتی، یک خطای فنی در سیستم اوراکل قیمتی بایننس روند نزولی را به سقوطی تمام‌عیار تبدیل کرد.
در مرکز این رویداد، استیبل‌کوین مصنوعی USDe از پروژه اتنا (Ethena) قرار داشت. این توکن که ارزش خود را از طریق استراتژی «دلتا خنثی» در بازار قراردادهای دائمی حفظ می‌کند، در بایننس برای مدتی تا ۰.۶۵ دلار سقوط کرد، در حالی‌که در سایر صرافی‌ها تقریبا در محدوده نرمال معامله می‌شد.
به گفته کاربری در شبکه X با نام YQ، این رویداد درواقع «اختلال در اوراکل بایننس» بوده و نه یک سقوط واقعی بازار. سیستم بایننس برای قیمت‌گذاری وثیقه‌ها از داده‌های داخلی خود استفاده می‌کرد و در نتیجه، با افت ناگهانی USDe، دارایی‌هایی مانند wBETH و BNSOL نیز به‌صورت لحظه‌ای کاهش ارزش پیدا کردند.
این خطا زنجیره‌ای از لیکوییدیشن‌ها را در بازارهای مرتبط به راه انداخت و نقدینگی را به سرعت تخلیه کرد. صرافی‌هایی که از قیمت‌های بایننس به عنوان مرجع استفاده می‌کردند نیز تحت تأثیر قرار گرفتند و حتی با وجود ثبات قیمت‌ها در دیگر بازارها، دچار فروش گسترده شدند.
نتیجه این رویداد، بزرگ‌ترین موج لیکویید شدن تاریخ بازار رمزارزها بود: بیش از ۱۹ میلیارد دلار موقعیت اهرمی بسته شد و ارزش کل بازار از ۴.۲۴ تریلیون دلار به ۳.۷۹ تریلیون دلار کاهش یافت. هرچند طی دو روز بعد، بازار بخشی از این افت را جبران کرد و دوباره به بالای ۴ تریلیون دلار بازگشت
داده‌های اقتصادی آمریکا و چین، بازار را محتاط تر کرد
در کنار این اتفاقات فنی، فضای اقتصادی جهانی نیز به نفع بازار نبود. داده‌های تازه،وال‌استریت، بازار کار ایالات متحده نشان داد که کارفرمایان در ماه سپتامبر فقط ۱۷ هزار شغل جدید ایجاد کرده‌اند، کمتر از رقم ۲۲ هزار شغل در ماه اوت. این نشانه‌ی روشنی از کاهش سرعت رشد اقتصادی آمریکا است و باعث شد سرمایه‌گذاران به سمت دارایی‌های امن‌تر حرکت کنند.
در نتیجه، تقاضا برای اوراق قرضه دولتی آمریکا افزایش یافت و بازده آن‌ها به حدود ۳.۵ درصد کاهش پیدا کرد. این روند معمولاً نشانه‌ای از افزایش ترس از رکود است.
در همین زمان، تنش‌های میان آمریکا و چین شدت گرفت. دولت چین با وضع قوانین جدید صادرات، کنترل بیشتری بر بازار مواد معدنی کمیاب، که نقش کلیدی در صنایع فناوری دارد، اعمال کرد. وزیر خزانه‌داری آمریکا، اسکات بسنت، این اقدام را «تحریک‌آمیز» خواند.
هم‌زمان، توافق موقت تعرفه‌ای میان دو کشور نیز در تاریخ ۱۰ نوامبر به پایان می‌رسد و هنوز خبری از تمدید آن نیست. ترامپ وعده داده مذاکرات ادامه یابد، اما فعلاً نتیجه‌ای ملموس اعلام نشده است.
از طرف دیگر، تعطیلی بخشی از دولت فدرال آمریکا انتشار داده‌های کلیدی مانند تورم و شاخص هزینه تولیدکننده را به تعویق انداخته و این موضوع باعث شده چشم‌انداز تصمیم‌های بعدی فدرال رزرو مبهم‌تر شود.
شکاف نقدینگی در بازار مشتقات؛ نشانه ضعف اعتماد
حتی پس از بازگشت نسبی قیمت‌ها، بازار مشتقات بیت کوین هنوز سرد و محتاط باقی مانده است.
گزارش‌های پلتفرم CoinGlass نشان می‌دهد نرخ تامین مالی (Funding Rate) در معاملات دائمی بیت‌کوین در صرافی بایننس همچنان منفی است؛ یعنی معامله‌گران دارای موقعیت فروش باید برای حفظ اهرم خود هزینه بپردازند.
در مقابل، در بیشتر صرافی‌های دیگر این نرخ دوباره مثبت شده است، وضعیتی که می‌تواند فرصت‌های آربیتراژ بین صرافی‌ها را ایجاد کند.
فعالیت پایین بازارسازها نیز نشان می‌دهد ریسک متقابل (Counterparty Risk) افزایش یافته است؛ یعنی فعالان بازار نسبت به توانایی طرف مقابل در انجام تعهدات مالی اطمینان کمتری دارند. این کمبود نقدینگی، همراه با بی‌اعتمادی ناشی از خطای بایننس، روند بازیابی بازار را کند کرده است.
بیت‌کوین زیر سایه نگرانی‌های اقتصاد جهانی
اگرچه بیت‌کوین توانست ظرف ۴۸ ساعت از زیر ۱۱۰ هزار دلار دوباره به محدوده ۱۱۴ هزار دلار بازگردد، اما مسیر بازگشت به رکورد ۱۲۵ هزار دلاری فعلا پرپیچ‌وخم به نظر می‌رسد.تا زمانی که سرمایه‌گذاران بیت‌کوین را مشابه سهام فناوری یک دارایی پرریسک بدانند، رشد پایدار آن وابسته به بهبود اعتماد به اقتصاد جهانی خواهد بود.
به گفته تحلیلگران، عوامل متعددی از جمله ریسک‌های ژئوپلیتیکی، ضعف نقدینگی بازار مشتقات و نگرانی از رکود اقتصادی باعث شده‌اند سرمایه‌گذاران صبورتر عمل کنند. در عین حال، مقاومت بیت‌کوین در برابر فشار فروش گسترده نشان می‌دهد پایه‌های بنیادی بازار هنوز مستحکم است.
جمع‌بندی
سقوط ۱۹ میلیارد دلاری جمعه، ترکیبی از اشتباهات فنی، شوک‌های سیاسی و ترس اقتصادی بود که ضعف‌های ساختاری بازار کریپتو را آشکار کرد. اما همان‌طور که بازگشت سریع قیمت‌ها نشان می‌دهد، اعتماد به بیت‌کوین در بلندمدت هنوز از بین نرفته است.بازار شاید مدتی برای التیام زخم خود نیاز داشته باشد، اما این رویداد احتمالا بیش از آنکه آغاز پایان باشد، یادآور شکنندگی یک بازار جهانی در حال بلوغ است.
منبع :cointelegraph.com
