میکر و تیکر در ارز دیجیتال، اصطلاحات مهمی محسوب می‌شوند که به نقش‌های کلیدی در نحوه انجام معاملات در صرافی‌ها اشاره دارند. در واقع، مفهوم میکر و تیکر برای بسیاری از افرادی که در صرافی‌های ارز دیجیتال فعالیت می‌کنند، آشناست. با این وجود، برخی از افراد نمی‌دانند تفاوت میکر و تیکر چیست!
میکر یا سفارش‌گذار و تیکر یا سفارش‌بردار در بازار ارز دیجیتال، نوع سفارش معامله‌گر و تاثیر آن بر بازار را مشخص می‌کنند. آشنایی با این اصطلاحات به معامله‌گران کمک می‌کند تا درک عمیق‌تری از نحوه عملکرد بازار داشته باشند و هزینه‌های خود را مدیریت کنند. برای آشنایی بیشتر با نوسان گیری و معاملات میکر و تیکر در ارز دیجیتال با ما همراه باشید.
میکر (Market Maker) به زبان ساده
مارکت میکرها به عنوان نقش‌های اصلی در معاملات ارز دیجیتال به حساب می‌آیند که نقش واسطه بین خریداران و فروشندگان را برعهده دارند. این شرکت‌ها که نقدینگی یا Liquidity را برای بازار به وجود می‌آورند، مسئول تعیین قیمت‌ها هستند و به دلیل نقش کلیدی خود در تامین نقدینگی در بازار، تسلط بالایی در تعیین قیمت جفت ارزها دارند. از سوی دیگر، مارکت میکرها، از بزرگ‌ترین بازارسازان به شمار می‌آیند؛ چراکه اغلب به عنوان موسسات مالی و بانک‌ها فعالیت می‌کنند.
این بازارسازان سازمانی از نقدینگی بالایی برخوردار هستند و می‌توانند قیمت‌ها را با توجه به سیاست‌ها و اهداف سود مشخص کنند؛ به همین دلیل این احتمال وجود دارد که معامله‌گران خرد همیشه نتیجه دلخواه خود را از معامله با مارکت میکر نگیرند.
سفارش‌های مختلفی برای معامله رمز ارزها همانند فوری، لیمیت و غیره وجود دارند که هر کدام برای اهداف خاصی همانند VIP Tier طراحی شده‌اند. لیمیت اوردر در اردر بوک Order Book به عنوان یکی از انواع سفارش‌های ارز دیجیتال به حساب می‌آید که با اسامی همانند تیک پرافیت یا حد سود نیز شناخته می‌شود. معامله‌گران می‌توانند از این سفارش جهت خرید ارزهای دیجیتال در قیمتی پایین‌تر نسبت به قیمت Market Order اقدام کنند.
در تصویر بالا مثالی از اوردر بوک را به شما ارائه داده‌ایم. محصول TotalView شرکت نزدک ادعا می‌کند که اطلاعات بازار بیشتری نسبت به هر دفتر سفارش دیگری ارائه می‌دهد.
درواقع، این تصویر بیش از 20 برابر نقدینگی بیشتر از محصول قدیمی Level 2 خود که مربوط به بازار است را نمایش می‌دهد. در حالی که این اطلاعات ممکن است برای سرمایه‌گذار معمولی چندان مهم نباشد، اما می‌تواند برای معامله‌گران روزانه و متخصصان باتجربه بازار که برای تصمیم‌گیری‌های معاملاتی خود به اوردر بوک متکی هستند، کاملا مفید واقع شود.
تیکر (Market Taker) چگونه عمل می‌کند؟
یکی دیگر از مواردی که باید در بحث نوسان گیری ارز دیحیتال مورد بررسی قرار بگیرد، مارکت تیکر است. تیکر (Market Taker) در بازارهای مالی، مانند بورس اوراق بهادار یا بازار ارزهای دیجیتال، معامله‌گری است که با پذیرفتن قیمت‌های موجود در اوردر بوک (order book)، سفارش خود را به سرعت اجرا می‌کند.
سه تفاوت حیاتی میکر و تیکر در ارز دیجیتال
اطلاع از تفاوت میکر و تیکر در بازارهای مالی بسیار اهمیت دارد که عبارت‌اند از:
جریان نقدینگی
میکرها با قرار دادن سفارش‌های محدود یا Limit Order، منجر به افزایش نقدینگی می‌شوند. از طرفی، آن‌ها سفارش خرید در قیمتی پایین‌تر از قیمت فعلی یا سفارش فروش در قیمتی بالاتر از قیمت فعلی ثبت می‌کنند و منتظر می‌مانند تا سفارششان پر شود. درحالی‌که تیکرها با ثبت سفارش بازار، نقدینگی موجود را مصرف می‌کنند.
سرعت پر شدن سفارش
یکی دیگر از تفاوت میکر و تیکر در ارز دیجیتال مربوط به سرعت پر شدن سفارش یا Volume Tier است. به طور معمول، میکرها سرعت پر شدن سفارش پایین‌تری دارند؛ چراکه باید برای رسیدن قیمت به سطح مورد نظرشان منتظر بمانند. از سوی دیگر، سرعت پر شدن سفارش برای تیکرها بسیار بالا است، به خصوص برای سفارش‌های بازار که بلافاصله با بهترین قیمت موجود اجرا می‌شوند.
تأثیر بر اسپرد و عمق بازار
میکرها با قرار دادن سفارش‌های خرید و فروش در سطوح قیمتی مختلف منجر به محدودیت اسپرد یا Bid–Ask Spread و افزایش عمق بازار یا Market Depth می‌شوند. درصورتی‌که تیکرها با برداشتن سفارش‌ها از دفتر سفارشات، به طور موقت اسپرد را افزایش داده و عمق بازار را کاهش می‌دهند.
مدل کارمزد میکر/تیکر: از اسپات تا فیوچرز و آپشن
یکی دیگر از موارد مطرح در بحث نوسان گیری، کارمزد میکر و تیکر در ارز دیجیتال است. اگر می‌خواهید بدانید کارمزد میکر و تیکر چیست، به موارد زیر توجه کنید:
- بازار اسپات یا Spot Market
وقتی سفارش محدود (Limit Order) ثبت می‌کنید که فوراً پر یا Fill نمی‌شود، نقدینگی را به اوردر بوک اضافه می‌کنید. با پر شدن سفارشتان نیز، کارمزد کمتری در Maker fee پرداخت خواهید کرد. اما اگر در تیکرها سفارش بازار (Market Order) یا یک سفارش محدود ثبت کنید که به سرعت با قیمت فعلی بازار پر می‌شود، نقدینگی را از دفتر سفارشات حذف خواهید کرد.
- بازار فیوچرز یا Futures
میکرها در این بازار با ثبت سفارش‌های محدود به دفتر سفارشات، نقدینگی را افزایش می‌دهند. Taker fee برای اجرای معاملات در فیوچرز به صورت فوری با برداشتن سفارش‌های موجود در دفتر همراه است و کارمزد بالاتری دارد.
- بازار آپشن یا Options
فراهم کردن نقدینگی با ثبت سفارش‌های محدود برای خرید یا فروش قراردادهای آپشن که فورا پر نمی‌شوند، معمولا با کارمزد کمتری برای میکرها همراه است. در تیکرها وقتی معامله‌ای را با برداشتن یک سفارش موجود اجرا می‌کنید، احتمالا کارمزد بالاتری پرداخت خواهید کرد.
اینفوگرافیک مقایسه کارمزد ۴ صرافی معروف (ایرانی و خارجی)
در جدول زیر به مقایسه کارمزد 4 صرافی معروف پرداخته‌ایم.
| ویژگی ها | نوبیتکس | والکس | بایننس | کبرین |
| رابط کاربری | کاربر پسند | ساده | کاربر پسند | کاربر پسند |
| کارمزد | متوسط | کم | کم | کم |
راهنمای عملی: چه زمانی میکر باشیم و چه زمانی تیکر؟
تصمیم به میکر بودن یا تیکر بودن در معاملات، یک انتخاب استراتژیک است که به اهداف معاملاتی، دیدگاه زمانی، شرایط بازار و تحمل کارمزد شما بستگی دارد. با این حال، با توجه به موارد زیر می‌توانید انتخاب هوشمندانه‌ای در زمان مناسب داشته باشید:
- هدف کسب سود از اسپرد
- دیدگاه زمانی بلند مدت یا میان مدت
- بازارهای با نوسان کم و حجم معاملات بالا
- تعیین قیمت‌های ورود و خروج دقیق
- کاهش هزینه‌های معاملاتی
- اولویت دادن به سرعت اجرا نسبت به کارمزد
- عدم تمایل به از دست دادن فرصت
- توجه به موقعیت‌های Slippage
سناریوی «اسکالپ سریع» در بازار پرتلاطم
سناریوی Scalping Strategy «اسکالپ سریع» در بازار پرتلاطم یک استراتژی معاملاتی پرریسک و در عین حال سودآور است که در شرایط نوسانات شدید قیمت در بازارهای مالی اجرا می‌شود. اسکالپرها در این سناریو به دنبال کسب سودهای کوچک از تغییرات جزئی قیمت در بازه‌های زمانی بسیار کوتاه هستند و معمولا تعداد معاملات بسیار زیادی را در طول یک جلسه معاملاتی انجام می‌دهند.
سناریوی «پُرکردن تدریجی» در بازار کم‌حجم
یکی دیگر از نکات نوسان گیری ارز دیحیتال، این سناریو است که در آن معامله‌گر یا Maker Rebate به جای ورود با کل حجم مورد نظر در یک نقطه قیمتی، به تدریج و در سطوح قیمتی مختلف وارد معامله می‌شود. این رویکرد به ویژه در بازارهای با حجم معاملات پایین کاربرد دارد
میکر و تیکر در DeFi و بازارساز خودکار (AMM)
در دنیای مالی DeFi و بازارسازهای خودکار (AMMs)، مفاهیم میکر (Maker) و تیکر (Taker) با نحوه عملکرد صرافی‌های سال‌های گذشته براساس دفتر سفارشات متفاوت است.
در AMMها، دیگر دفتر سفارشات متمرکزی وجود ندارد که در آن میکرها سفارش‌های محدود قرار دهند و تیکرها آن‌ها را اجرا کنند. در عوض، نقدینگی از طریق استخرهای نقدینگی (Liquidity Pools) تامین می‌شود.
سؤال مکرر کاربران: «آیا همیشه میکر کارمزد کمتری می‌دهد؟»
بله، به طور کلی در اکثر صرافی‌های متمرکز (CEX) که از مدل کارمزد میکر/تیکر استفاده می‌کنند، میکرها کارمزد کمتری پرداخت می‌کنند. اکثر صرافی‌های بزرگ مانند Binance، Kraken، Coinbase (در سطح Exchange)، و بسیاری دیگر، ساختار کارمزدی دارند که در آن کارمزد میکر از کارمزد تیکر کمتر است. البته برخی صرافی‌ها ممکن است مدل کارمزد ثابت داشته باشند و تفاوتی بین میکر و تیکر قائل نشوند.
خطاهای رایج تازه‌کارها
تازه‌کارها در بازارهای مالی، به ویژه هنگام استفاده از نقش‌های میکر و تیکر، ممکن است به دلیل عدم تجربه، مرتکب خطاهایی شوند. با نگاهی به چک لیست زیر می‌توانید از این خطاها در امان بمانید:
- آیا نوع سفارش «Limit» (محدود) است؟
- آیا قیمت سفارش منطقی و متناسب با تحلیل شماست؟
- حجم سفارش با استراتژی مدیریت ریسک سازگار است؟
- اسپرد بازار چقدر است؟
- توجه به ,Gas Fee Matching Engine, Latency, …
- آشنایی با مفهموم DEX
جمع‌بندی
در بازار ارزهای دیجیتال، میکر (Maker) با ثبت سفارش محدود در قیمتی دور از بازار، نقدینگی به دفتر سفارشات می‌افزاید و معمولا کارمزد کمتری می‌پردازد.
در مقابل، تیکر (Taker) با ثبت سفارش بازار یا سفارش محدود با قیمت فعلی، نقدینگی موجود را مصرف کرده و معامله‌اش فورا اجرا می‌شود، اما کارمزد بیشتری پرداخت می‌کند.
در این مطلب به تفاوت‌های اصلی میکر و تیکر در ارز دیجیتال و نوسان گیری رمزارز پرداختیم. از اینکه تا انتهای این بخش با ما همراه بودید، از شما سپاسگزاریم.
سوالات متداول
- میکر در ارز دیجیتال کیست؟ کاربری که با ثبت سفارش محدود، نقدینگی به دفتر سفارشات می‌افزاید.
- تیکر در ارز دیجیتال کیست؟ کاربری که با ثبت سفارش بازار یا محدودِ قیمت فعلی، نقدینگی را مصرف می‌کند.
- چرا به میکر کارمزد کمتری تعلق می‌گیرد؟ به دلیل کمک به افزایش نقدینگی و عمق بازار.
- آیا سرعت انجام معامله برای میکر و تیکر یکسان است؟ خیر، تیکر معمولا معامله‌اش سریع‌تر انجام می‌شود.
- آیا می‌توان در یک معامله هم میکر و هم تیکر بود؟ خیر، هر معامله یا میکر است یا تیکر.
